Nega bu muhim
Soliq stavkalarini saqlab qolish biznesga barqarorlik va bashorat qilish imkonini beradi. Yalpi ichki mahsulotning 150 milliard dollargacha o‘sishi (2025-yilga kelib +11 foiz) 400 trillion so‘m (33 milliard dollar) investitsiyalarni jalb qilishni talab qiladi. Inflyatsiyaning 7 foizlik ko‘rsatkichi joriy 8 foizdan past bo‘lishi qat’iy pul-kredit siyosatini davom ettirishni talab qiladi. Oltin-valyuta zaxiralari $55 mlrd — iqtisodiyot barqarorligini mustahkamlovchi tarixiy maksimum.
Nima bo‘ldi
- Mirziyoyev 2026-yilga mo‘ljallangan makroko‘rsatkichlar bo‘yicha yig‘ilish o‘tkazdi;
- 2026-yilda soliq stavkalari joriy darajada saqlanib qoladi;
- Maqsad: yalpi ichki mahsulotning 150 mlrd dollargacha 6,6 foizga o‘sishi, inflyatsiya 7 foiz;
- Investitsiya rejasi — 400 trln so‘m ($33 mlrd);
- 2025-yilning 9 oyida yalpi ichki mahsulot 7,6 foizga o‘sdi, oltin-valyuta zaxiralari 55 milliard dollarga yetdi.
2025-yil 9 oylik natijalari
Iqtisodiy o‘sish:
- YIM 7,6% ga o‘sdi (prognozlardan o‘zib ketdi);
- Qurilish — o‘sish yetakchisi (+14,2%);
- Xizmatlar sohasi — +14%;
- Sanoat — +6,8%;
- Qishloq xo‘jaligi — +4%.
Moliyaviy ko‘rsatkichlar:
Oltin-valyuta zaxiralari $55 mlrdga yetdi (yil boshidan buyon +33%) — tarixiy rekord;
- Aholi daromadlari 18,4% ga o‘sdi;
- Depozitlar 35 foizga oshdi;
- O‘rtacha ish haqi — 6 mln so‘m (+19%).
Yil yakunlari bo‘yicha:
- Yalpi ichki mahsulot $135 mlrd bo‘lishi kutilmoqda.
2026-yil uchun maqsadlar
- YIM o‘sishi: 6,6% dan $150 mlrd gacha;
- Inflyatsiya: 7 foizgacha pasayish;
- Investitsiyalar: barcha manbalar hisobidan 400 trln so‘m ($33 mlrd) jalb qilish;
- Soliqlar: stavkalarni joriy darajada saqlash.
Hukumatning ustuvor vazifalari
Samaradorlik va xarajatlarni kamaytirish:
Shavkat Mirziyoyev xarajatlarni qisqartirish va natijadorlikni oshirishni barcha darajadagi rahbarlar faoliyatining asosiy mezoni sifatida belgiladi. Strategik tarmoqlarda tannarxni kamaytirish va raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha topshiriqlar berildi.
Subsidiya va imtiyozlar taftishi:
Subsidiya va imtiyozlarning natijadorligini o‘rganib, samarasiz qo‘llab-quvvatlash choralarini bekor qilish bo‘yicha topshiriq berildi.
Davlat kompaniyalarining dividend siyosati:
Davlat kompaniyalarining dividend siyosatini tartibga solish, yashirin iqtisodiyotni qisqartirish va mahalliy byudjetlarning daromad bazasini oshirishni ta’minlash.
Mablag‘larni qayta taqsimlash:
Vazirlik va idoralar huzuridagi byudjetdan tashqari jamg‘armalar qoldiqlarining yarmi maktablar qurish va sog‘liqni saqlashni rivojlantirish maxsus jamg‘armasiga o‘tkaziladi.
XMI loyihalari:
Xalqaro moliya institutlari tomonidan moliyalashtiriladigan loyihalarni amalga oshirishni jadallashtirish. Yangi loyihalar joriy loyihalar tugallangandan keyingina moliyalashtirilsin.
Mohiyat
Soliq stavkalarini saqlab qolish biznes uchun muhim signaldir: soliq tizimining bashorat qilinishi va barqarorligi. Bu kompaniyalarga soliq yukining o‘sish xavfisiz investitsiyalar va kengayishni rejalashtirish imkonini beradi.
9 oyda yalpi ichki mahsulotning 7,6 foizga o‘sishi Jahon banki (6,2 foiz), OTB (6,6 foiz) va YeTTB (6,7 foiz) prognozlarini ortda qoldirdi. Markaziy bank 7-7,5 foizni prognoz qilgan, bu haqiqiy natijaga yaqin.
2025-yil yakuni bo‘yicha 135 milliard dollar — o‘tgan yilga nisbatan 8 foizga o‘sish (2024-yilda 125 milliard dollar). Bu mintaqadagi eng yuqori o‘sish sur’atlaridan biridir.
2026-yilda 150 milliard dollar — 2025-yilga kelib 11 foizga o‘sish. Maqsadga erishish uchun 400 trillion so‘m (33 milliard dollar) investitsiya jalb qilish kerak bo‘ladi — bu ulkan vazifa bo‘lib, xorijiy va mahalliy investorlar bilan ishlashni faollashtirishni talab qiladi.
Oltin-valyuta zaxiralari $55 mlrd — bu tarixiy rekord bo‘lib, yil boshidan buyon 33 foizga o‘sdi. Zaxiralar iqtisodiyotning tashqi shoklarga bardoshliligini ta’minlaydi, so‘m kursini himoya qilish va tashqi majburiyatlarni bajarish imkonini beradi. Taqqoslash uchun: Qozog‘iston zaxiralari — taxminan $35 mlrd, Tojikiston — $3 mlrd.
Aholi daromadlarining 18,4 foizga o‘sishi inflyatsiyadan (8 foiz) oldinda bo‘lib, bu real daromadlarning taxminan 10 foizga o‘sishini anglatadi. Bu iste’mol talabini qo‘llab-quvvatlaydi va yalpi ichki mahsulotning o‘sishiga yordam beradi.
Omonatlarning 35 foizga o‘sishi aholining bank tizimiga bo‘lgan ishonchi va omonatlar bo‘yicha yuqori stavkalardan (18-20 foiz) dalolat beradi. So‘mning mustahkamlanishi milliy valyutadagi jamg‘armalarni ham rag‘batlantiradi.
2026-yilda 7 foizlik inflyatsiya — joriy 8 foizdan pasayish. Maqsadga erishish uchun Markaziy bank qat’iy pul-kredit siyosatini (14 foiz stavka) davom ettirishi kerak, bu esa biznesni kreditlashni cheklashi mumkin.
Samaradorlik ustuvorligi: prezident barcha darajadagi rahbarlardan xarajatlarni kamaytirish va raqobatbardoshlikni oshirishni talab qiladi. Bu davlat apparatini qisqartirish, jarayonlarni optimallashtirish, texnologiyalarni joriy etishni o‘z ichiga olishi mumkin.
Subsidiyalar taftishi byudjetning samarasiz xarajatlarini kamaytirish uchun to‘g‘ri qadamdir. Ko‘plab imtiyoz va subsidiyalar maqsadli guruhlarga yetib bormaydi yoki samarasiz ishlatiladi.
Byudjetdan tashqari mablag‘larni maktablar va sog‘liqni saqlashga qayta taqsimlash ijtimoiy jihatdan muhim chora, ammo moliyalashtirishning avtonom manbalaridan mahrum bo‘lgan vazirliklarning qarshiligiga sabab bo‘lishi mumkin.
