Nega bu muhim
AQSH yuqori martabali vakillarining tashrifi Xitoy va Rossiya bilan mintaqadagi ta’sir uchun raqobat sharoitida Vashington uchun Markaziy Osiyoning strategik ahamiyatini ta’kidlaydi. Iqtisodiyot va xavfsizlikni muhokama qilish yangi investitsiyalar, savdo kelishuvlari va mudofaa sohasidagi hamkorlikka olib kelishi mumkin.
Nima bo‘ldi
- Maxsus vakil Serjio Gor va Davlat kotibi o‘rinbosari Kristofer Landau oktyabr oyi oxirida O‘zbekistonga tashrif buyuradi;
- Ungacha ular Qozog‘istonda bo‘lishadi;
- “Iqtisodiyot va xavfsizlik masalalarining keng doirasi”ni muhokama qilish rejalashtirilgan;
- Davlat departamenti munosabatlarni mustahkamlash va savdo aloqalarini kengaytirish niyatini bildirdi;
- Tashrif “C5+1” (AQSH + Markaziy Osiyoning beshta mamlakati) formatining o‘n yilligiga bag‘ishlangan.
Davlat departamenti bayonoti
Qo‘shma Shtatlar munosabatlarni mustahkamlash va savdo aloqalarini kengaytirish maqsadida Markaziy Osiyodagi hamkasblarimiz bilan hamkorlikni davom ettiradi. Biz mamlakatlarimiz o‘rtasidagi ikki tomonlama hamkorlikni kengaytirishga umid qilamiz hamda AQSH va Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasidagi “C5+1” diplomatik platformasi doirasidagi sheriklikning o‘n yilligini nishonlaymiz, — deyiladi Davlat departamenti xabarida.
Mohiyat
Markaziy Osiyo AQSH, Xitoy va Rossiya o‘rtasidagi geosiyosiy raqobat maydoniga aylanmoqda. AQSH mintaqadagi ta’sirini iqtisodiy hamkorlik, sarmoya va xavfsizlik sohasidagi yordam orqali mustahkamlamoqchi.
“C5+1” formati 2015-yilda AQShning Markaziy Osiyoning beshta davlati (O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston) bilan hamkorligi uchun yaratilgan diplomatik platformadir. Format iqtisodiyot, energetika, xavfsizlik va terrorizmga qarshi kurashni qamrab oladi.
Serjio Gor va Kristofer Landauning tashrifi AQShning 2025-yil yanvar oyida prezident Trampning inauguratsiyasidan keyin mintaqaga birinchi yuqori martabali tashrifidir. Bu yangi ma’muriyat Markaziy Osiyoga strategik muhim mintaqa sifatida qarashda davom etayotganining belgisidir.
Iqtisodiy hamkorlik: AQSH O‘zbekistonning muhim minerallari (nodir metallar, uran) ga kirish, energetika sohasini rivojlantirish va savdoni kengaytirishdan manfaatdor. AQShning O‘zbekiston bilan tovar aylanmasi Xitoy va Rossiyaga nisbatan kichik, ammo Amerika kompaniyalari qazib olish sanoati va texnologiyalariga faol sarmoya kiritmoqda.
Xavfsizlik: AQSH Afg‘onistonda radikal guruhlar mavjudligi va ularning Markaziy Osiyoga kirib kelishidan xavotirda. Hamkorlik chegara xizmatlarini tayyorlash, razvedka ma’lumotlarini almashish va giyohvand moddalar savdosiga qarshi kurashni o‘z ichiga oladi.
Tashrif Afg‘onistondagi vaziyat bilan ham bog‘liq bo‘lishi mumkin: AQSH 2021 yilda qo‘shinlar olib chiqilganidan keyin mintaqani barqarorlashtirish uchun hamkorlar izlamoqda.
