Nega bu muhim
176,4 million dollarlik bitim byurokratik to‘siqlar tufayli to‘xtab qoldi: Click monopoliyaga qarshi kelishuvni chetlab o‘tib, Markaziy bankka muddatidan oldin ariza topshirdi. Raqobat qo‘mitasi bitim to‘lov bozorida monopoliya yaratishini baholashi kerak. Qozog‘iston regulyatori kelishuvni ma’qulladi, ammo O‘zbekiston jarayoni cho‘zilmoqda. Bu Click’ning bankingga kirish va Halyk Bank bilan hamkorlik strategiyasini sekinlashtiradi.
Nima bo‘ldi
- Markaziy bank Click va Halyk Bank bitimiga ruxsat bermagan;
- Sabab: Raqobat qo‘mitasining oldindan roziligi yo‘qligi;
- Click MBga monopoliyaga qarshi ma’qullashsiz ariza bergan;
- Raqobat qo‘mitasi rozilik to‘g‘risida ma’lumotga ega emasligini ma’lum qildi;
- Qozog‘istonda Halyk Bank sentyabr oyida regulyatorning roziligini oldi.
Bitim shartlari
- Halyk Bank Click’ning 49% ulushini 176,4 mln dollarga sotib oladi;
- Click aksiyadorlari Tenge Bank’ning 49 foizini (Halyk Bank sho‘ba korxonasi) 60,76 million dollarga sotib olmoqda;
- Umumiy qiymati: $237,16 mln.
Muvofiqlashtirish tartibi
Qonunchilik talablari: “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi qonunning 22-moddasiga ko‘ra, dastlabki ruxsatnomani berishda MB arizani «monopoliyaga qarshi organning qarorini hisobga olgan holda» ko‘rib chiqadi.
To‘g‘ri ketma-ketlik:
- Kompaniyalar Raqobat qo‘mitasining oldindan roziligini oladilar;
- Shundan so‘ng ular monopoliyaga qarshi organning qarorini hisobga oladigan Markaziy bankka murojaat qilishadi.
Nimasi xato ketdi
Click Raqobat qo‘mitasining roziligini olmasdan Markaziy bankka ariza topshirgan. MB monopoliyaga qarshi qarorsiz bitimni ma’qullay olmaydi.
MB pozitsiyasi
Zohidjon Zunnunov, Markaziy bank Litsenziyalash departamenti rahbari: “Hozircha bitimga ruxsat bermadik. Agar ular Raqobat qo‘mitasi qaroridan keyin murojaat qilishsa, biz ularning arizasini belgilangan tartibda ko‘rib chiqamiz”.
Raqobat qo‘mitasining pozitsiyasi
Qo‘mita matbuot xizmati Spot’ga iqtisodiy konsentratsiyaga oldindan rozilik berish haqida ma’lumotga ega emasligini ma’lum qildi. Bu Click ariza bermaganini yoki u ko‘rib chiqilayotganini anglatadi.
Click sharhi
Bosh direktor Ulug‘bek Rustamov Halyk Bank bilan hamkorlikni strategik deb atadi: “Tenge Bank bilan birgalikda yangi avlod bankini qurishni boshlaymiz. Biz uchun bu yangi bozor, yangi jarayonlar, yangi chaqiriqlar. Ammo yangi imkoniyatlar ham”.
U bank sohasiga foydalanuvchilar uchun mahsulotlar yaratish bo‘yicha o‘z yondashuvini olib kirishga va’da berdi.
Mohiyat
Click — 3+ million foydalanuvchiga ega O‘zbekistondagi eng yirik to‘lov xizmati bo‘lib, Payme, Paynet, Uzum bilan raqobatlashadi. Xizmatlar uchun to‘lovlar, pul o‘tkazmalari, onlayn to‘lovlarga ixtisoslashgan.
Halyk Bank — Qozog‘istondagi eng yirik bank bo‘lib, aktivlari 30 milliard dollardan ortiq. O‘zbekistondagi Tenge Bank (kichik chakana bank) ga egalik qiladi.
Bitim strategiyasi: Halyk Bank Click to‘lov infratuzilmasiga (3+ mln mijoz, agentlik tarmog‘i, to‘lov terminallari) kirish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Click Tenge Bank orqali bank litsenziyasini oladi va kredit mahsulotlari, depozitlar, kartalarni ishga tushirishi mumkin.
Monopoliyaga qarshi xatarlar: Raqobat qo‘mitasi bitim to‘lov bozorida ustun mavqeni yaratishi yoki yaratmasligini baholashi kerak. Agar Click bank bilan birlashsa, bu uning mavqeini kuchaytirishi va raqobatni cheklashi mumkin.
Jarayonning cho‘zilishi: Qozog‘iston regulyatori sentyabr oyida bitimni ma’qullagan, ammo O‘zbekiston jarayoni to‘xtab qolgan. Click MBga antimonopol roziliksiz ariza berib, protseduraviy xatoga yo‘l qo‘ygan. Endi Raqobat qo‘mitasining qarorini kutishga to‘g‘ri keladi.
Muddatlar: Raqobat qo‘mitasi arizalarni 90 kungacha ko‘rib chiqadi. Agar Click hali ariza topshirmagan yoki u ko‘rib chiqilayotgan bo‘lsa, bitim 2026-yilgacha cho‘zilishi mumkin.
