Nega bu muhim
Daromadning 71,4 foizga o‘sishi bilan foydaning 88 foizga o‘sishiga IT Park soliq imtiyozlari tufayli erishildi: foyda solig‘i 22 milliarddan 14,4 milliardgacha (-35 foiz) kamaydi. HUMO UZCARD bilan raqobatlashmoqda (9 oyda 930 mlrd foyda) va 4 barobar ortda qolmoqda. Yanvar oyida Paynet aksiyalarining 100 foizi 65 million dollarga sotilishi HUMO‘ni O‘zbekistonning eng yirik fintech o‘yinchisi ekotizimining bir qismiga aylantiradi.
Nima bo‘ldi
- 9 oylik sof foyda — 224 mlrd so‘m (18,5 mln dollar), o‘sish 88%;
- Daromadlar — 380,9 mlrd (+71,4%);
- Chiqimlar — 61,4 mlrd (+138%);
- Aktivlar 434,8 milliarddan 676 milliardga oshdi;
- Foyda solig‘i 7,6 mlrd. so‘mga kamayib, 14,4 mlrd.
- HUMO 30-aprel kuni IT Park rezidentiga aylandi;
- 100% aksiyalar yanvar oyida Paynet’ga $65 mln ga sotilgan.
Moliyaviy ko‘rsatkichlar
Foyda va daromadlar:
- Sof foyda: 224 mlrd (+88%);
- Daromadlar: 380,9 mlrd (+71,4 foiz);
- Xarajatlar: 61,4 mlrd (+138%).
Aktivlar va kapital:
- Aktivlar: 676 mlrd (434,8 mlrd bo‘lgan, o‘sish 55 foiz);
- Ustav kapitali: 155,4 mlrd (o‘zgarishsiz).
Soliqlar:
- Foyda solig‘i: 14,4 mlrd (22 mlrd edi, 35 foizga kamaydi).
IT Park soliq imtiyozlari
HUMO 2025-yil 30-aprelda IT Park rezidentiga aylandi, bu esa soliq imtiyozlarini taqdim etdi:
- Налог на прибыль: 0% до 2028 года, затем 7,5% (вместо стандартных 15%);
- QQS: xizmatlar eksportidan ozod qilish;
- Ijtimoiy soliq: 6% (12% o‘rniga).
Imtiyozlar tufayli foyda solig‘i 22 milliarddan 14,4 milliardga (-35 foiz) kamaydi, bu esa sof foydani oshirdi.
UZCARD bilan taqqoslash
UZCARD 9 oyda 930 mlrd so‘m foyda ko‘rganini ma’lum qildi. Taqqoslash uchun:
- UZCARD: 930 mlrd foyda;
- HUMO: 224 mlrd foyda.
UZCARD foydasi bo‘yicha HUMO‘dan 4,2 baravar oldinda. Bu UZCARD’ning to‘lov kartalari bozorida ustunligi bilan bog‘liq (bozorning taxminan 70 foizi, HUMO‘da esa 30 foiz).
Paynet sotuvi
2025-yil yanvar oyida “Milliy banklararo protsessing markazi”ning (HUMO) 100 foiz aksiyalari Paynet kompaniyasiga $65 mln ga sotilgan. Ilgari davlat 100 foiz aksiyalarga egalik qilgan bo‘lsa, endi HUMO Paynet ekotizimining bir qismidir.
Sinergiya
Paynet (10+ million foydalanuvchiga ega eng yirik fintex) va HUMO (to‘lov tizimi) integratsiyalashgan ekotizimni yaratishi mumkin: Paynet mijozlar bazasini, HUMO esa to‘lovlarni qayta ishlash infratuzilmasini ta’minlaydi.
Tahlil
Foyda o‘sishi: 88% ga o‘sishga operatsion samaradorlik hisobiga emas, balki IT Park’ning soliq imtiyozlari hisobiga erishildi. Imtiyozlarsiz foyda taxminan 50-60 foizga oshgan bo‘lardi.
Daromadlarning o‘sishi: 71,4 foizga 380,9 milliardgacha o‘sish tranzaksiyalar, komissiyalar sonining ko‘payishi va ekotizimning kengayishi (o‘tkazmalar, to‘lovlar, naqd pul yechib olish) bilan bog‘liq.
Xarajatlarning o‘sishi: xarajatlar 138% ga oshib, 61,4 milliardni tashkil etdi — bu sezilarli o‘sish, ehtimol, IT infratuzilmasi, marketing va terminallar tarmog‘ini kengaytirishga yo‘naltirilgan investitsiyalar bilan bog‘liq.
Aktivlarning o‘sishi: aktivlar 55 foizga o‘sib, 676 milliard dollarga yetdi, bu kompaniyaning moliyaviy holati mustahkamlanganini ko‘rsatadi.
UZCARD’dan ortda qolish: HUMO foyda bo‘yicha UZCARD’dan 4 barobar ortda qolmoqda. Bu UZCARDning bozordagi ustunligi bilan bog‘liq: ish haqi kartalari, pensiya kartalari va davlat to‘lovlarining aksariyati UZCARD orqali o‘tadi. HUMO bozorning qariyb 30 foizini egallaydi.
Mohiyat
HUMO — O‘zbekistonning milliy to‘lov tizimi bo‘lib, 2001-yilda xalqaro tizimlarga (Visa, Mastercard) muqobil sifatida tashkil etilgan. Kompaniya HUMO kartalari bo‘yicha tranzaksiyalarni qayta ishlaydi va banklar uchun protsessingni taqdim etadi.
Raqobat: asosiy raqobatchi — UZCARD (9 oyda 930 mlrd foyda). Ikkala tizim ham bozor ulushi, hamkor banklar va mijozlar uchun raqobatlashadi. UZCARD yetakchilik qilmoqda, ammo HUMO Paynet bilan hamkorlik tufayli o‘z ishtirokini kuchaytirmoqda.
IT Park: IT Park rezidenti maqomi katta soliq imtiyozlarini taqdim etadi, bu esa HUMO‘ni yanada daromadli qiladi. Biroq imtiyozlar vaqtinchalik (2028 yilgacha), shundan so‘ng foyda solig‘i 7,5 foizgacha oshadi.
Paynet sotuvi: davlat mulkidan xususiy mulkka (Paynet) o‘tish HUMO rivojlanishini tezlashtirishi mumkin: xususiy kompaniyalar yanada moslashuvchan, innovatsiyalarni tezroq joriy etadi va resurslarni samaraliroq boshqaradi.
Istiqbollar: Paynet bilan integratsiya HUMO mavqeini mustahkamlashi mumkin: qo‘shma mahsulotlar, kross-marketing, umumiy mijozlar bazasi. Biroq, UZCARD hali ham dominant o‘yinchi bo‘lib qolmoqda.
