Nega bu muhim
Oltinchi oy ketma-ket kutilmalarning pasayishi Markaziy bankning qat’iy siyosati (14 foiz stavkasi), so‘mning mustahkamlanishi (12 800 dollardan 11 972 dollarga), oziq-ovqat narxlarining barqarorlashuvi natijasidir. 11,7% — minimal, biroq MBning maqsadli ko‘rsatkichidan (5-7%) yuqori. Daromadlar bo‘yicha tafovut: boylar (20-30 mln) 19% kutishmoqda, kambag‘allar (
Nima bo‘ldi
- Aholi inflyatsiyani 11,7% (-0,3%), mediana 10,3%;
- Biznes — 11,1% (-0,6%), mediana 10%;
- Toshkent shahri yetakchilik qilmoqda — 14,5%, Farg‘ona/Andijon/Namangan — 10,4-10,6%;
- Boylar (20-30 mln) — 19%, kambag‘allar (<4 mln) — 10,6%;
- Drayverlar: uy-joy kommunal xo‘jaligi (46%), energiya resurslari (42%), oziq-ovqat (27%).
Население
- O‘rtacha prognoz: keyingi 12 oy uchun 11,7% (sentyabrga kelib — 0,3%) — so‘nggi yillardagi eng past pasayishning oltinchi oyi.
- Mediana: 10,3% (o‘zgarishsiz).
Hududlar
- Toshkent: 14,5% — poytaxtda uy-joy, xizmatlar, oziq-ovqat narxlarining oshishi hisobiga yetakchi.
- Toshkent viloyati: 12,6%.
- Qashqadaryo: 12,2%.
- Farg‘ona: 10,4% — minimum.
- Andijon: 10,5%.
- Namangan: 10,6%.
Mamlakat sharqi oziq-ovqat narxlarining pastligi (mahalliy ishlab chiqarish), uy-joy kommunal xizmatlarining zaif o‘sishi tufayli kamroq inflyatsiyani kutmoqda.
Kasblar
Yuqori kutilmalar:
- Maishiy texnikalar — 13,4%;
- Savdo — 12,6%;
- Turizm — 12,4%.
Past kutilmalar:
- Pensionerlar — 10%;
- Tibbiy xizmatchilar — 10,1%;
- Talabalar — 10,9%.
Maishiy xizmatlar, savdo, turizm ijara, energiya, transport xarajatlarining oshishi tufayli narxlarning oshishini ko‘rmoqda. Pensionerlar, tibbiyot xodimlari, talabalar premium tovarlar, xizmatlarga kamroq pul sarflaydi.
Daromadlar
- Oyiga 20-30 mln: 19% — yuqori daromadlar premium tovarlar, xizmatlar, ko‘chmas mulk narxlarining oshishini ko‘rmoqda.
- 15-20 mln: 13,6%.
- 4 milliondan kam: 10,6% — past daromadlar narxlari barqaror bo‘lgan asosiy tovarlarga (non, tuxum, sabzavotlar) sarflanadi.
Tafovut shuni ko‘rsatadiki, inflyatsiya bir tekis emas: boylar premium segmentda, kambag‘allar esa asosiy tovarlarda o‘sishni ko‘radi.
Inflyatsiya drayverlari
- Uy-joy kommunal xo‘jaligi: 46% — elektr, gaz, suv tariflarining oshishi hammaga zarba bermoqda.
- Energiya resurslari: 42% — benzin, dizel narxining oshishi transport xarajatlarini, tovarlar narxini oshiradi.
- Oziq-ovqat: 27% — asosiy tovarlar (non, go‘sht, sut) narxining oshishi.
- Ish haqi: 26% — ish haqining oshishi talabni oshiradi, bu esa narxlarni ko‘taradi.
- Transport: 25% — avtobus, taksi, benzin tariflarining oshishi.
Biznes
- O‘rtacha prognoz: 11,1% (-0,6%), mediana 10% (-0,4%).
Hududlar:
- Xorazm — 12,8%;
- Toshkent — 12,6%;
- Toshkent viloyati — 12,2%;
- Namangan, Jizzax — 10,1%;
- Andijon — 10,2%.
Tarmoqlar:
- Madaniyat — 13%;
- Umumiy ovqatlanish — 12,4%;
- Qurilish — 11,9%;
- Qishloq xo‘jaligi — 9,5%;
- Hunarmandchilik — 10,2%;
- Tibbiyot — 10,3%.
Drayverlar:
- UJKX — 47%;
- Energoresurslar — 45%;
- Transport — 33%;
- Xom-ashyo — 28%;
- Soliqlar — 23%;
- Valyuta kursi — 21%.
Biznesni valyuta kursi emas, balki uy-joy kommunal xo‘jaligi, energiya, transport ko‘proq tashvishga solmoqda — so‘m mustahkamlanib, import xarajatlarini kamaytirmoqda.
Mohiyat
- Oltinchi oydagi pasayish: Markaziy bankning qat’iy siyosati (14 foiz stavka), so‘mning mustahkamlanishi (12 800 dollardan 11 972 dollarga), oziq-ovqat narxlarining barqarorlashuvi natijasida.
- 11,7% — minimal, ammo maqsadli ko‘rsatkichdan yuqori: Markaziy bank 5-7% inflyatsiyaga intilmoqda. 11,7% — taraqqiyot, biroq yanada pasayish talab etiladi.
- Daromadlar bo‘yicha tafovut: boylar (19%) inflyatsiyani kambag‘allarga (10,6%) qaraganda yuqoriroq ko‘radi — premium tovarlar asosiy tovarlarga qaraganda tezroq qimmatlashadi.
- Uy-joy kommunal xo‘jaligi va energiya — asosiy drayverlar: tariflarning oshishi aholi va biznesga zarba beradi. Davlat energiya tizimi taqchilligini qoplash uchun tariflarni oshirishni rejalashtirmoqda, bu esa inflyatsiyani oshirishi mumkin.
