Nega bu muhim
Bu O‘zbekistondagi birinchi kichik quvvatli atom elektr stansiyasi (KQAES) qurilishini boshlashning asosiy bosqichidir — loyiha energiya xavfsizligini kuchaytirish va generatsiya manbalarini diversifikatsiya qilishga qaratilgan.
Nima bo‘ldi
- Loyihaviy chuqurligi 13 m gacha va 1,5 mln m3 tuproq qazib olish hajmi bilan ASMM energiya bloki uchun kotlovan qazish ishlari boshlandi.
- Loyiha stansiyaning tarkibiy qismlaridan biri sifatida RITM‐200N reaktorini (RITM‐200 ning modernizatsiya qilingan versiyasi) o‘rnatishni nazarda tutadi.
- ASMM qurilishi bo‘yicha shartnoma Rossiyaning “Rosatom” korporatsiyasi ishtirokida imzolangan.
- Stansiyaning umumiy quvvati 330 MVt bo‘lishi rejalashtirilgan — har biri 55 MVt bo‘lgan oltita reaktor bloki hisobiga.
- Birinchi blok 2029-yil oxirigacha ishga tushirilishi kutilmoqda.
- Ishlarning dastlabki bosqichlarida o‘zbekistonlik subpudratchilar faol ishtirok etmoqda.
- Ishlab chiqarishni tayyorlash doirasida reaktor uskunalari (205 tonna) uchun qotishmadan birinchi quyma element allaqachon quyilgan.
Nima deyildi
“Rosatom” bosh direktori Aleksey Lixachyov va “O‘zatom” rahbari Azim Axmedxadjayev maydonchadagi ishlarga start berdi. “Rosatom”ning ta’kidlashicha, loyiha kamida 60 yil xizmat qiladi.
Rahbariyatning so‘zlariga ko‘ra, loyiha O‘zbekiston firmalarida ishlarni yuqori darajada mahalliylashtirishni nazarda tutadi.
Mohiyat
Kichik AES loyihasi 2024-yilda imzolangan O‘zbekiston va Rossiya Federatsiyasi o‘rtasidagi davlatlararo bitimga kiritilgan. Avvaliga yirik tonnajli AES qurish variantlari ko‘rib chiqildi, biroq keyin kichik quvvatli stansiya (330 MVt) foydasiga qaror qabul qilindi.
O‘zbekiston kichik atom elektr stansiyasi loyihasi Rossiya dizaynidagi birinchi eksport kichik atom elektr stansiyasi hisoblanadi. Shu bilan birga, VVER-1000 reaktorli yirik atom elektr stansiyasi loyihasi atom energetikasini rivojlantirishning uzoq muddatli istiqboli sifatida ko‘rib chiqilmoqda. Qo‘llaniladigan RITM-200N reaktori RITM-200 dengiz reaktorining quruqlikdagi ekspluatatsiya uchun moslashuvi bo‘lib, uning xususiyatlari: issiqlik quvvati taxminan 190 MVt, elektr quvvati taxminan 55 MVt.
