Nega bu muhim
Asosiy stavkani saqlab qolish to‘g‘risidagi qaror Markaziy bankning inflyatsiyani talab va taklif tomonidan saqlanib qolayotgan xatarlarga qaramay, barqaror pasayish trayektoriyasida ushlab turishga bo‘lgan intilishini aks ettiradi. Nisbatan qat’iy shartlarni saqlab qolish erishilgan yutuqlarni mustahkamlash va o‘rta muddatli barqaror rivojlanish uchun muhim bo‘lgan milliy valyutaga bo‘lgan ishonchni mustahkamlashga qaratilgan.
Nima bo‘ldi
- Markaziy bank inflyatsiyani pasaytirish va proinflyatsion xatarlarni minimallashtirish maqsadida asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida saqlab qoldi.
- Regulyatorning qayd etishicha, nisbatan qat’iy pul-kredit sharoitlari inflyatsion bosim va inflyatsion kutilmalarning pasayishiga xizmat qilmoqda.
- Shu bilan birga, iqtisodiyotda barqaror iste’mol talabi, taklif omillari va xizmatlar sohasida narxlarning yuqori dinamikasi bilan bog‘liq inflyatsion xatarlar saqlanib qolmoqda.
- Qabul qilingan qaror o‘rta muddatli istiqbolda inflyatsiyani pasaytirishning barqaror trayektoriyasini saqlab qolishga qaratilgan.
Raqamlar va faktlar
- Noyabr oyida yillik inflyatsiya 7,5% gacha pasaydi, bunga bazaviy inflyatsiyaning sekinlashishi va almashuv kursining mustahkamlanishi yordam berdi.
- Bazaviy inflyatsiya noyabr oyida yillik 6,3 foizni tashkil etdi.
- Xizmatlar inflyatsiyasi umumiy inflyatsiyadan yuqoriligicha qolmoqda.
- Aholi va tadbirkorlarning inflyatsion kutilmalari noyabr oyida pasayishda davom etdi.
- 2025-yil yakuni bo‘yicha umumiy inflyatsiya 7,3 foiz atrofida bo‘lishi kutilmoqda.
Prognoz
- Milliy valyutaning mustahkamlanishi natijasida import inflyatsiyasi va inflyatsion kutilmalarning yanada kuchliroq pasayishi hisobiga prognoz pastga qarab qayta ko‘rib chiqildi.
- Yangilangan prognozlarga ko‘ra, 2026-yil oxiriga kelib inflyatsiya darajasi 6,5 foiz atrofida bo‘ladi.
- Iqtisodiy faollik yuqoriligicha qolmoqda, bu esa potensialdan yuqori o‘sish sur’atlarini shakllantirmoqda.
- Mehnat bozorida talabning o‘sishi, savdo va xizmatlardan tushumlarning ko‘payishi, shuningdek, banklararo operatsiyalarning o‘sishi yuqori iqtisodiy dinamikani tasdiqlamoqda.
- Yil yakuni bo‘yicha iqtisodiy o‘sish sur’atlari 7-7,5 foiz atrofida bo‘lishi kutilmoqda.
- Shu bilan birga, ayrim oziq-ovqat mahsulotlari, transport narxlarining oshishi va tartibga solinadigan narxlarni indeksatsiya qilishning ikkilamchi ta’sirini o‘z ichiga olgan taklif bo‘yicha xatarlar saqlanib qolmoqda.
Inflyatsiya
- Qulay tashqi sharoitlar uzoq muddatli muvozanat darajasiga yaqin bo‘lgan almashuv kursining shakllanishiga yordam beradi.
- Barqaror nominal stavkalar fonida inflyatsiyaning pasayishi real foiz stavkalarini oshiradi, milliy valyutadagi jamg‘armalarni va muddatli depozitlarning o‘sishini rag‘batlantiradi.
- Chakana kreditlashning yuqori sur’atlari kelgusida yuqori iste’mol talabi saqlanib qolgan holda inflyatsion bosimni kuchaytirishi mumkin.
- Bunday sharoitda Markaziy bank asosiy stavkani o‘zgarishsiz – yillik 14 foiz darajasida saqlab qoldi.
- Regulyator 5 foizlik inflyatsion targetga erishish uchun yetarlicha qat’iy shartlarni ta’minlashda davom etadi.
- Zarur hollarda inflyatsiya va xatarlar dinamikasidan kelib chiqib, pul-kredit siyosati parametrlari qayta ko‘rib chiqiladi.
Mohiyat
- Yuqori iqtisodiy faollik sharoitida regulyatorlar ko‘pincha iqtisodiyotning haddan tashqari qizib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun ehtiyotkor siyosat yuritadilar.
- Milliy valyutaning mustahkamlanishi an’anaviy ravishda import inflyatsiyasini pasaytiradi va narxlarni barqarorlashtirishga yordam beradi.
- Ko‘plab mamlakatlarda xizmatlar sohasi dinamikasi barqaror inflyatsion bosimning asosiy manbai hisoblanadi.
- Jahon xomashyo narxlarining o‘sishi eksportni qo‘llab-quvvatlaydi, ammo ichki narxlar barqarorligi uchun xavflarni ham oshiradi.
