Nega bu muhim
Nikoh shartnomasi instituti er-xotinning mulkiy huquqlarini himoya qilishning huquqiy mexanizmini beradi. Ajralishlar soni ortib borayotgan va aliment majburiyatlaridan bo‘yin tovlash holatlari mavjud bo‘lgan mamlakatda bunday shartnomalarni targ‘ib qilish oilalarning moliyaviy barqarorligini oshirishi mumkin.
Nima bo‘ldi
- Yil boshidan buyon 32 mingga yaqin er-xotin ajrashgan, 16 mingga yaqin kishi aliment to‘lashdan bo‘yin tovlagan.
- Prezident qarindoshlar o‘rtasidagi va erta turmushning salbiy oqibatlarini qayd etib, yoshlarni mas’uliyat ustida ishlashga chaqirdi.
- Takliflar orasida nikoh shartnomasini nikohda va nikohdan ajratishda mulkiy masalalarni hal qilish vositasi sifatida rasmiylashtirish ham bor.
- 2025-yil 1-dekabrdan boshlab nikoh shartnomasining asl nusxasi talabi bekor qilinadi — notariuslar “Notarius” tizimiga yuklanadigan elektron nusxalarni qabul qiladi va ular bilan ishlaydi.
Qonun va amaliyot nima deydi?
- Oila kodeksiga ko‘ra, nikoh shartnomasi — er-xotinning nikohda va nikoh bekor qilingan taqdirda ularning mulkiy huquq va majburiyatlarini tartibga soluvchi kelishuvi.
- Shartnoma nikohdan oldin yoki nikoh davrida tuzilishi mumkin, lekin har doim yozma shaklda va notarial tasdiqlangan bo‘lishi kerak.
- 1-dekabrdan boshlab notariuslar nikoh shartnomasining asl nusxasini talab qilmaydi: ularning nusxalarini “Notarius” tizimiga yuklash kifoya.
- Qonun shartnomaga taraflardan birining ahvolini yomonlashtiradigan yoki shaxsiy munosabatlarga yoki bolalarning huquqlariga taalluqli — faqat mulkiy masalalarni nazarda tutuvchi qoidalarni kiritishni taqiqlaydi.
Mohiyat
Nikoh shartnomasini ommalashtirish mahalla va yoshlar darajasida, ayniqsa, qishloq joylarda tushuntirish ishlarini olib borishni talab qiladi. Notarial xizmatlarni elektronlashtirish allaqachon yo‘lga qo‘yilgan: asl nusxalarni talab qilishni bekor qilish — bunday shartnomalardan foydalanishni soddalashtirish sari qadamdir. Jamiyatda vazifa huquqlarni himoya qilish va shartnoma taraflaridan biriga bosim o‘tkazmaslik o‘rtasidagi muvozanatni saqlashdir.
