Nega bu muhim
Oq uydagi uchrashuv — yillar davomida birinchisi, O‘zbekiston va AQSH o‘rtasidagi munosabatlar iliqlashgani, strategik sheriklik belgisi. Sentyabr oyida Nyu-Yorkda erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish (Eksimbank, DFC, GM, Boeing) energetika, transport, aviatsiya, muhim minerallarga 500 million dollardan ortiq sarmoya jalb qiladi. C5+1 formati AQShning Xitoy va Rossiyaga qarshi Markaziy Osiyodagi ta’sirini kuchaytiradi. Trampning O‘zbekistonga taklif etilishi tarixiy voqea bo‘lib, hamkorlik uchun yangi imkoniyatlar ochadi.
Nima bo‘ldi
- Mirziyoyev 6-noyabr kuni Oval kabinetda Tramp bilan uchrashdi;
- Strategik sheriklik, investitsiyalar, sentyabr oyida erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish masalalari muhokama qilindi;
- C5+1, nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish masalalariga to‘xtalib o‘tildi;
- Mirziyoyev Trampni O‘zbekistonga taklif qildi;
- Tramp hukumat, kompaniyalar, moliyaviy institutlar bilan uchrashuvlar natijalarini olqishladi.
Asosiy mavzular
- Strategik sheriklik: siyosiy muloqotni mustahkamlash, savdo-iqtisodiy, investitsiyaviy, madaniy-gumanitar hamkorlikni kengaytirish.
- Sentyabr oyidagi kelishuvlarni amalga oshirish: Nyu-Yorkda Eksimbank (Boeing, energetikani moliyalashtirish), DFC (Toshkentdagi ofis, investitsiya platformasi), GM (modellarni kengaytirish, mahalliylashtirish) bilan kelishuvlarga erishildi. Amaliy ijrosi muhokama qilindi.
- C5+1: AQShning Markaziy Osiyo (Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, O‘zbekiston) bilan o‘zaro hamkorligi formati. Xavfsizlik, iqtisodiyot, energetika sohalarida hamkorlikni chuqurlashtirish.
- Tinch yo‘l bilan hal qilish: Mirziyoyev Trampning xalqaro va mintaqaviy mojarolarni (Yaqin Sharq, Afg‘oniston) tinch yo‘l bilan hal qilishga qo‘shgan hissasini qayd etdi.
Trampning taklifi
Mirziyoyev Trampni o‘ziga qulay vaqtda O‘zbekistonga rasmiy tashrif bilan kelishga taklif qildi. Agar tashrif amalga oshsa, bu Amerika prezidentining O‘zbekistonga so‘nggi o‘n yilliklardagi ilk tashrifi bo‘ladi, hamkorlik uchun yangi imkoniyatlar ochadi.
Trampning pozitsiyasi
Tramp Mirziyoyevning AQSH hukumati (Eksimbank, DFC, Davlat departamenti), Amerika kompaniyalari (GM, Boeing, ExxonMobil), moliya institutlari (JPMorgan, Goldman Sachs) rahbarlari bilan uchrashuvlari yakunlarini olqishladi. Loyihalarni ilgari surish uchun institutsional mexanizmlar muhimligini ta’kidladi.
Institutsional mexanizmlar
Hamkorlik institutlarini yaratish va takomillashtirish:
- DFC`ning Toshkentdagi ofisi;
- AQSH—O‘zbekiston qo‘shma investitsiya platformasi;
- Savdo va investitsiyalar bo‘yicha hukumatlararo komissiya;
- Amerika va O‘zbekiston kompaniyalari ishtirokidagi biznes-kengashlar.
Mohiyat
- Vashingtonga amaliy tashrif: Shavkat Mirziyoyev 6-noyabr kuni AQSH hukumati, kompaniyalari, moliya institutlari bilan qator uchrashuvlar o‘tkazdi. Eksimbank, DFC, GM bilan shartnomalar imzolandi.
- Sentyabr oyidagi kelishuvlar: Nyu-Yorkda Mirziyoyev AQSH vakillari bilan uchrashib, loyihalarni moliyalashtirish bo‘yicha kelishuvlarga erishdi. Oq uydagi uchrashuv — davomi.
- C5+1: format 2015-yilda AQShning Markaziy Osiyo bilan aloqalarini mustahkamlash maqsadida tashkil etilgan. O‘zbekiston mintaqa yetakchisi, terrorizm, ekstremizm, narkotrafikka qarshi kurashda AQShning strategik sherigidir.
- Xitoy va Rossiya bilan raqobat: AQSH Xitoyning “Makon va yo‘l” va Rossiyaning YeOIIga qarshi turish orqali Markaziy Osiyodagi ta’sirini kuchaytirishga intilmoqda. DFC`ning Toshkentdagi ofisi, Eksimbank investitsiyalari — raqobat vositasi.
- Trampning tashrifi: agar amalga oshsa, tarixiy voqea bo‘ladi. AQSH prezidentining O‘zbekistonga oxirgi tashrifi 2000-yilda bo‘lgan.
