Nega bu muhim
O‘yinchoqlar sektori iste’mol talabining holati, daromad darajasi va yengil sanoatning rivojlanishini aks ettiradi. O‘zbekiston uchun bu mahalliy ishlab chiqarishni qo‘llab-quvvatlash orqali import o‘rnini bosish va eksportni oshirish mumkin bo‘lgan yo‘nalishdir.
Dunyoda nimalar bo‘lyapti
- Xalqaro o‘yinchoqlar assotsiatsiyasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2024-yilda sotuvlar $111,8 mlrdga yetgan (2023-yilga nisbatan +3%).
- 5 yil ichida bozorning o‘rtacha yillik o‘sishi 4% ni tashkil etdi.
- IMARC prognoziga ko‘ra, 2033-yilga kelib bozor yiliga o‘rtacha 6,2 foizlik sur’at bilan 196,3 milliard dollargacha oshadi.
- Statista 2025-yilda tovar aylanmasi 132,8 milliard dollarni tashkil etishini kutmoqda.
- Pandemiyadan keyin o‘sish sekinlashdi: 2020-yilda +6 foiz, 2021-yilda +10,5 foiz, 2022-yilda +1,7 foiz, so‘ngra 2023-yilda 2 foizga pasaydi.
- Jahon daromadining 23 foizini Osiyo beradi. Euromonitor hisob-kitoblariga ko‘ra, Janubi-Sharqiy Osiyo eng tez rivojlanayotgan segmentdir (yiliga +5,4%).
O‘zbekistonda nimalar bo‘lyapti
- Mamlakatda 65 ta o‘yinchoq ishlab chiqaruvchisi faoliyat yuritadi, 2023-yilda umumiy ishlab chiqarish hajmi 41 milliard so‘mni (32,8 million dollar) tashkil etdi.
- Ichki talab taxminan 62 million dollarni tashkil etadi, shundan 57 foizi import bilan qoplanadi.
- Asosiy ishlab chiqarish — oddiy plastmassa, yog‘och va yumshoq o‘yinchoqlar.
- Mashhur o‘yinchoqlarning o‘rtacha narxi — 3,5 ming so‘mdan 50 ming so‘mgacha.
- 2024-yilda eksport 24,4 foizga kamayib, 6,3 million dollarni tashkil etdi.
- Asosiy yo‘nalishlar: Qozog‘iston (38%), Rossiya (31%), Qirg‘iziston (20%), Ozarbayjon (5%).
Nima deyildi
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (ITIM) ma’lumotlariga ko‘ra, “O‘zbekiston o‘yinchoq sanoati o‘sish salohiyatini saqlab qolmoqda, ammo dizayn, texnologiyalar va mahsulotlarni xalqaro standartlar bo‘yicha sertifikatlashga sarmoya kiritishni talab qiladi”.
Mohiyat
Dunyoda “aqlli” va ekologik toza o‘yinchoqlarga talab ortib bormoqda. O‘zbekiston AR/VR yordamida mahalliy brendlar va ta’lim to‘plamlarini rivojlantirishi mumkin. Sanoat raqamli iqtisodiyot va ijodiy sanoat bilan ham bog‘liq.
