Nega bu muhim
BBB+ investitsiya reytingiga erishish O‘zbekistonga arzon xalqaro kapitaldan foydalanish imkoniyatini ochadi va yirik institutsional investorlarni jalb qiladi. Asosiy aktivlarni ommaviy xususiylashtirish va IPO — bozor islohotlarining jiddiyligi haqida signal va Qozog‘iston rivojlanish ssenariysini takrorlashga urinishdir.
Nima bo‘ldi
- Prezident Mirziyoyev hukumatga 2030-yilgacha BBB+ reytingiga erishishni ta’minlashni topshirdi (hozirda S&P tomonidan BB+ berilgan);
- 2028-yilgacha UzAuto Motors, UMS, “O‘zmetkombinat” va “Navoiyazot” kabi 29 ta yirik korxonani xususiylashtirish rejalashtirilgan;
- 12 ta eng yirik kompaniya kelgusi uch yilda IPO va SPO orqali birjaga chiqadi;
- OTB va Jahon banki bilan birgalikda 2026-2030-yillarga mo‘ljallangan davlat korxonalari va banklarni xususiylashtirish strategiyasi ishlab chiqilmoqda;
- O‘zMIJ Toshkent va Londonda 75 foizgacha aksiyalarni joylashtirgan holda ikki tomonlama listingni tayyorlamoqda.
Reyting mohiyati
O‘zbekistonning joriy reytingi — S&P tomonidan BB+ (spekulyativ daraja). Taqqoslash uchun: Qozog‘istonda — BBB- (investitsiya darajasining quyi chegarasi). BBB+ga erishish makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash, qarz yukini kamaytirish va institutlar sifatini oshirishni talab qiladi.
Xususiylashtirish va IPO
Xususiylashtirish strategiyasi Osiyo taraqqiyot banki va Jahon banki bilan birgalikda ishlab chiqilmoqda va 2025-yil oxirigacha tasdiqlanishi kutilmoqda. Ro‘yxatga mamlakatning eng yirik sanoat aktivlari kiritilgan: UzAuto Motors avtomobil ishlab chiqaruvchisi, metallurgiya “O‘zmetkombinat”, kimyo “Navoiyazot” va UMS telekom-operatori.
Franklin Templeton tomonidan boshqariladigan Milliy investitsiya fondi (O‘zMIJ) Toshkent va London birjalarida ikki tomonlama listingga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Aksiyalarning 75 foizigacha joylashtirilishi institutsional investorlarni jalb qilish va bozor likvidligini oshirishga qaratilgan.
Chaqiriqlar
Investitsiya reytingiga erishish tarkibiy islohotlarni talab qiladi: iqtisodiyotda davlat ulushini kamaytirish, bank tizimini mustahkamlash, davlat moliyasining shaffofligini oshirish va investitsiya muhitini yaxshilash. IPO muvaffaqiyati kompaniyalarning ommaviy joylashtirishga tayyorligi va xalqaro investorlarning qiziqishiga bog‘liq.
Yirik aktivlarni sotuvga tayyorlashning murakkabligi va xususiylashtirish auksionlarida raqobat muhitini yaratish zarurligini hisobga olgan holda, uch yil ichida ommaviy xususiylashtirish — ulkan vazifa.
