Nega bu muhim
O‘zbekiston hukumati 2028-yildan energiya subsidiyalaridan voz kechishni rejalashtirgan edi. Qo‘llab-quvvatlashni uzaytirish bozor narxlariga o‘tishni yumshatishni anglatadi, bu esa inflyatsiya bosimi fonida ijtimoiy norozilik xavfini kamaytiradi.
Nima bo‘ldi
- 2025-yil: subsidiyalarning umumiy hajmi — 28,4 trln so‘m, shundan 22,4 trln (80%) ijtimoiy ahamiyatga ega.
- Energetika: 12,3 trln so‘m — barcha subsidiyalarning qariyb yarmi; gaz — 7 trln, issiqlik va issiq suv — 4,8 trln, elektr energiyasi — 0,5 trln.
Dinamika:
- Gaz: 7 trln (2025) dan 5 trln (2028) gacha pasayish.
- Isitish va issiq suv: 4,8 trln dan 4 trln.
- Elektr energiyasi: subsidiyalar 2026-yildan to‘xtatiladi.
- Boshqa ustuvor yo‘nalishlar: maktabgacha ta’lim (3,8 trilliondan 5,5 trilliongacha), ipoteka (2,5 trilliondan 3,3 trilliongacha) va jamoat transporti (2,2 trilliondan 2,7 trilliongacha) uchun subsidiyalarning o‘sishi.
Nima deyildi
Bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Qo‘chqorov 2024-yil dekabr oyida 2028-yildan boshlab gaz va elektr energiyasi uchun subsidiyalarni to‘xtatish rejalarini e’lon qilgan edi, ammo yangi strategiyada bu muddatlar kechiktirildi.
Mohiyat
- O‘zbekistonda energiya subsidiyalari tarixan aholining past daromadlari sharoitida ijtimoiy himoya vazifasini bajarib kelgan.
- XVJ va Jahon banki avvalroq byudjet xarajatlarini kamaytirish uchun subsidiyalardan voz kechishni va manzilli yordamga o‘tishni tavsiya qilgan edi.
- Qo‘llab-quvvatlashning uzaytirilishi iqtisodiy o‘sishning sekinlashishi va tariflarning oshishi kutilayotgan bir paytda hukumatning ehtiyotkorona yondashuvini aks ettiradi.
