Nega bu muhim
Qayta tiklanadigan energiya manbalarining rekord darajada ishlab chiqarilishi O‘zbekistonning tabiiy gazga qaramligini kamaytiradi va CO₂ chiqindilarini 4 million tonnaga kamaytiradi. “Yashil” energetikani rivojlantirish an’anaviy ishlab chiqarish gazdan foydalanishga asoslangan, issiq iqlim va sanoatlashtirish sharoitida elektr energiyasiga bo‘lgan talab ortib borayotgan mamlakat uchun juda muhimdir.
Nima bo‘ldi
- Yil boshidan beri qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan (GESlarsiz) elektr energiyasi ishlab chiqarish 22 oktyabr holatiga ko‘ra 9 mlrd kVt/soatga yetdi;
- Mamlakatda umumiy quvvati 4682 MVt bo‘lgan 12 ta quyosh va 5 ta shamol elektr stansiyalari faoliyat yuritmoqda;
- QTEMdan foydalanish 2,73 mlrd kub metr tabiiy gazni tejash imkonini berdi;
- 4 mln tonna ifloslantiruvchi moddalarning atmosferaga chiqishining oldi olingan;
- GESlarni hisobga olgan holda, “yashil” energiyaning umumiy hajmi 14,52 mlrd kVt/soatni (barcha ishlab chiqarishning 23%) tashkil etdi.
Yutuq masshtabi
Energetika vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, 9 mlrd kVt/soat:
- 10 oy davomida 7,5 mln xonadonning ta’minoti;
- 6 mln abonentning yillik iste’molini to‘liq qoplash.
Mohiyat
O‘zbekiston 2030-yilga borib 30 foiz “yashil” energiya olishni maqsad qilgan holda qayta tiklanadigan energetikani faol rivojlantirmoqda. Mamlakatda Masdar (BAA), ACWA Power (Saudiya Arabistoni) va Total Eren (Fransiya) kabi xalqaro investorlarni jalb qilgan holda yirik loyihalar amalga oshirilmoqda.
2,73 mlrd kub metr gaz tejalishi katta: bu hajm hududlarni isitish va energiya bilan ta’minlash yoki eksport qilish uchun yetarli bo‘ladi. O‘zbekiston elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun yirik gaz iste’molchisi ekanligini hisobga olsak, qayta tiklanadigan energiya manbalariga o‘tish gaz infratuzilmasidagi yuklamani kamaytiradi.
QTEMning 23% ulushi (GESlarni hisobga olgan holda) — salmoqli ko‘rsatkich, biroq maqsadli 30% gacha quvvatlarni oshirish hali oldinda. 4 million tonna ifloslantiruvchi moddalar chiqarilishining oldini olish mamlakatning Parij kelishuvi bo‘yicha iqlim majburiyatlariga hissa qo‘shadi.
Quyosh va shamol generatsiyasi ob-havo sharoitlariga bog‘liq, shuning uchun energiya to‘plagichlarni (battery storage) rivojlantirish energiya tizimini barqarorlashtirish uchun keyingi muhim bosqich bo‘ladi.
