O‘zbekiston banklari 9 oyda 10,9 trln so‘m daromad oldi

Nega bu muhim

Foydaning 35 foizga o‘sishi iqtisodiy o‘sish (9 oyda 7,6 foiz) fonida bank sektorining barqaror rivojlanayotganini ko‘rsatadi. Yuqori rentabellik kreditlashning kengayishi, so‘mning mustahkamlanishi va dollarlashuvning pasayishi bilan bog‘liq. Yangi banklarning yo‘qotishlari ishga tushirish bosqichida normal holat.

Nima bo‘ldi

• Banklar 9 oyda 10,9 trln so‘m sof foyda ko‘rdi (+34,5%);
• To‘rtta bank 1 trln so‘mlik to‘siqni yengib o‘tdi: NBU (1,45 trln), SQB (1,39 trln), Hamkorbank (1,27 trln), Kapitalbank (1,16 trln);
• Top-10 banklar butun tizim foydasining 72 foizini ta’minlagan;
• Ikkita bank — Yangi Bank (-95,4 mlrd) va Apex Bank (-52,2 mlrd) zarar ko‘rishda davom etmoqda.

Foyda bo‘yicha top-10 banklar

1. NBU — 1,45 trln so‘m (+67,8 mlrd);
2. SQB — 1,39 trln (+584,3 mlrd);
3. Hamkorbank — 1,27 trln (+226,7 mlrd);
4. Kapitalbank — 1,16 trln (+234,8 mlrd);
5. Orient Finans Bank — 793,5 mlrd (+104,8 mlrd);
6. Ipak Yo‘li banki — 752,5 mlrd (+70,2 mlrd);
7. Trastbank — 616,9 mlrd (+62,5 mlrd);
8. KDB Bank Uzbekistan — 493,2 mlrd (+100,3 mlrd);
9. Davr bank — 465,1 mlrd (+178,8 mlrd);
10. BRB — 386,5 mlrd (zarardan chiqdi, +666 mlrd).

Kuchli o‘sish

Foydaning eng katta o‘sishini BRB (+666 mlrd dan zarardan chiqdi), O‘zsanoatqurilishbank (+584,3 mlrd), Kapitalbank (+234,8 mlrd), Hamkorbank (+226,7 mlrd) va Davr bank (+178,8 mlrd) ko‘rsatdi.

Foydaning kamayishi

To‘rtta bankda pasayish qayd etildi: TBC Bank Uzbekistan (-244,1 mlrd), Ipoteka bank (-86,8 mlrd), Ziraat bank (-11,3 mlrd), Turonbank (-13,1 mlrd).

Zarar

Ikkita yangi bank zarar ko‘rishda davom etmoqda: Yangi Bank (-95,4 mlrd) va Apex Bank (-52,2 mlrd). AVO Bank bir yil avval 83,4 mlrd so‘m zarar ko‘rganidan so‘ng foydaga chiqdi.

Mohiyat

Bank sektori foydasining 35 foizga o‘sishi bir nechta omillar bilan bog‘liq: kreditlashning kengayishi (portfel 9 oy ichida 22 foizga o‘sdi), so‘mning 6,4 foizga mustahkamlanishi (valyuta aktivlarining so‘mdagi qiymatini oshiradi), dollarlashuvning pasayishi (valyuta depozitlarining ulushi 26 foizdan 23 foizga tushdi).

Foydaning yuqori konsentratsiyasi: eng yaxshi 10 ta bank tizim foydasining 72 foizini ta’minladi. Bu yirik o‘yinchilarning ustunligi, o‘rta va kichik banklarning mijozlar uchun raqobatda qiyinchiliklarga duch kelishidan dalolat beradi.

BRB davlatning qo‘llab-quvvatlashi va kichik va o‘rta biznesni kreditlashga e’tibor qaratishi tufayli zarar ko‘rishdan qutuldi. TBC Bank foydasining pasayishi (-244 mlrd) mijozlarning chiqib ketishi (sentyabr oyida baza 12 foizga kamaydi) yoki muammoli kreditlar uchun zaxiralash bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Yangi banklarning (Yangi Bank, Apex Bank) yo‘qotishlari vaqtinchalik hodisadir. Barqaror rentabellikka erishish uchun ularga mijozlar bazasi va kredit portfelini ko‘paytirish uchun 2-3 yil kerak bo‘ladi.