Nega bu muhim
Oltin O‘zbekiston uchun valyuta tushumlarining asosiy manbai va makroiqtisodiy barqarorlik uchun bufer bo‘lib qolmoqda. Rekord darajadagi eksport hajmi geosiyosiy noaniqlik va markaziy banklar tomonidan talabning oshishi fonida jahon narxlarining o‘sishi bilan bog‘liq.
Nima bo‘ldi
- 2025-yilning 9 oyida oltin eksporti 9,9 milliard dollarni tashkil etib, 2023-yil rekordini (8,2 milliard dollar) yangiladi.
- Sentyabr oyida eksport 1,5 milliard dollarga yetdi.
- 2024-yilda umumiy ko‘rsatkich $7,5 mlrdni tashkil etdi.
- Oltinning jahon narxlari 2025-yil boshidan buyon 60 foizdan ko‘proqqa oshdi.
- Statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, oltin O‘zbekiston eksportining eng yirik moddasi bo‘lib qolmoqda va valyuta tushumlarining 40 foizigacha ta’minlaydi.
- O‘sish jahon bozoridagi qulay sharoitlar va kon-metallurgiya kombinatidan yetkazib berish hajmlarining kengayishi bilan ta’minlandi.
Nima deyildi
Ekspertlar dinamikani “oltin ralli” — jahon iqtisodiyotining sekinlashuvi va dollarga bo‘lgan ishonchning pasayishi fonida qimmatbaho metallarga bo‘lgan global talabning o‘sishi bilan bog‘lamoqda.
Tahlilchilarning ta’kidlashicha, oltin eksporti so‘m kursiga bosimni yumshatish va to‘lov balansini barqarorlashtirishga yordam beradi.
Mohiyat
2023-2024 yillarda O‘zbekiston oltin zaxiralarini ko‘paytirdi va shu bilan birga tashqi savdo taqchilligini moliyalashtirish uchun eksport hajmini oshirdi. Jahon oltin kengashi ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston dunyodagi eng yirik oltin ishlab chiqaruvchi 10 ta davlat qatoriga kiradi.
Tendensiya Markaziy Osiyoning kengroq tendensiyasini aks ettiradi, bu yerda mamlakatlar milliy valyutalarni saqlab qolish uchun oltin yetkazib berishni ko‘paytirmoqda.
