Nega bu muhim
Finlyandiya tog‘-kon sanoati, qayta tiklanuvchi energiya manbalari, raqamlashtirish bo‘yicha texnologik yetakchi hisoblanadi. Hamkorlik O‘zbekistonga elektromobillar va yuqori texnologiyalar uchun zarur bo‘lgan muhim minerallarni (nodir metallar, mis, uran) qazib olishning zamonaviy texnologiyalaridan foydalanish imkonini beradi. Savdoni moliyalashtirish jamg‘armasi eksport uchun to‘siqlarni kamaytiradi. Sertifikatlash laboratoriyalari O‘zbekiston mahsulotlariga Yevropa Ittifoqiga yo‘l ochadi. Bu O‘zbekistonning global ta’minot zanjirlaridagi o‘rnini mustahkamlaydi.
Nima bo‘ldi
- Mirziyoyev Finlyandiya prezidenti Aleksandr Stubb bilan uchrashdi;
- 1 milliard yevrodan ortiq loyihalar portfeli shakllantirildi;
- Ustuvor yo‘nalishlar: tanqidiy materiallar, energetika, agrosektor, raqamlashtirish, sun’iy intellekt, ekologiya, turizm;
- Savdoni moliyalashtirish jamg‘armasi va sertifikatlashtirish laboratoriyalarini tashkil etish muhokama qilinmoqda;
- 2026-yilda — Hukumatlararo komissiya yig‘ilishi, Ishbilarmonlar kengashini tashkil etish, rektorlar va innovatsiyalar forumi.
Loyihalar portfeli (1+ milliard yevro)
- Geologiya va tanqidiy materiallar: nodir metallar, mis, uran konlarini qazib olish. Finlyandiya ekologik texnologiyalardan foydalangan holda geologik qidiruv va qazib olish bo‘yicha yetakchi hisoblanadi.
- Energetika: qayta tiklanuvchi energiya manbalari (QTEM), elektr tarmoqlarini modernizatsiya qilish, energiya samaradorligi. Fin kompaniyalari quyosh va shamol energiyasiga ixtisoslashgan.
- Agrar sektor: sut, go‘sht, donni qayta ishlashning zamonaviy texnologiyalari. Finlyandiya — sut sanoatining jahon yetakchisi Valio`ning vatani.
- Raqamlashtirish va sun’iy intellekt: Finlyandiya IT-kompaniyalari davlat boshqaruvi, ta’lim, tibbiyot uchun yechimlar taklif qiladi. SI texnologiyalarini ishlab chiqishda hamkorlik.
- Ekologiya: toza texnologiyalar, chiqindilarni qayta ishlash, suv resurslarini boshqarish.
- Turizm: ekoturizm va madaniy yo‘nalishlarni rivojlantirish bo‘yicha tajriba almashish.
Savdoni moliyalashtirish jamg‘armasi
Qo‘shma jamg‘arma eksport yo‘lidagi to‘siqlarni kamaytirish orqali o‘zaro tovar yetkazib berishni moliyalashtiradi. O‘zbekiston kompaniyalari Finlyandiya va Yevropa Ittifoqiga to‘qimachilik, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari va tayyor mahsulotlar eksporti uchun kredit olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Sertifikatlash laboratoriyalari
Laboratoriyalarning ochilishi O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari va to‘qimachilik mahsulotlarini Yevropa Ittifoqi standartlari bo‘yicha sertifikatlash imkonini beradi. Bu Yevropa bozoriga yo‘l ochadi, bu yerda sifat va xavfsizlik talablari MDHga qaraganda qat’iyroq.
Institutsional hamkorlik
- Hukumatlararo komissiya (2026): loyihalarning amalga oshirilishini monitoring qilish uchun muntazam uchrashuvlar;
- Ishbilarmonlar kengashi: ikki mamlakat biznes muloqoti platformasi;
- Rektorlar va innovatsiyalar forumi (2026): ta’lim va fan sohasida tajriba almashish;
- Hududlararo hamkorlik: O‘zbekiston va Finlyandiya hududlari o‘rtasidagi sheriklik.
Ta’lim va tibbiyot sohasidagi hamkorlik
- Talabalar va o‘qituvchilar almashinuvi;
- Qo‘shma ilmiy tadqiqotlar;
- Finlyandiya standartlari bo‘yicha tibbiyot xodimlarini tayyorlash;
- Mehnat migratsiyasi: o‘zbekistonlik ishchilarni Finlyandiyaga uyushgan holda ishga qabul qilish muhokama qilinmoqda.
Mohiyat
Finlyandiya tog‘-kon sanoati, qayta tiklanadigan energiya manbalari, IT va ta’lim sohalarida kuchli o‘ringa ega yuqori texnologiyali mamlakatdir. Fin kompaniyalari ekologik texnologiyalar va innovatsiyalar bilan mashhur.
Tanqidiy materiallar: O‘zbekiston elektromobillar, quyosh panellari, yuqori texnologiyalar ishlab chiqarish uchun muhim bo‘lgan nodir metallar, uran, mis zaxiralariga ega. Finlyandiya atrof-muhitga minimal ta’sir ko‘rsatadigan ishlab chiqarish texnologiyalarini taklif qiladi.
Energetika: O‘zbekiston 2030-yilga borib qayta tiklanuvchi energiya manbalarining 30 foizini o‘z ichiga oladi. Fin kompaniyalari quyosh va shamol elektr stansiyalarini qurish, elektr tarmoqlarini modernizatsiya qilishda yordam beradi.
Qishloq xo‘jaligi: Valio bilan hamkorlik (ilgari muhokama qilingan) zamonaviy sut zavodlarini ishga tushirishi mumkin. Finlyandiya qayta ishlash texnologiyalari O‘zbekiston mahsulotlari sifatini Yevropa standartlarigacha oshiradi.
Raqamlashtirish: Finlyandiya raqamli hukumat yetakchilaridan biridir. Davlat boshqaruvida elektron xizmatlar va sun’iy intellektni joriy etish tajribasi O‘zbekistonga raqamlashtirishni jadallashtirishga yordam beradi.
Tovar aylanmasi: Mamlakatlar o‘rtasidagi joriy tovar aylanmasi nisbatan kichik (aniq raqamlar keltirilmagan). Savdoni moliyalashtirish jamg‘armasi va sertifikatlash laboratoriyalari uni keskin oshirishi kerak.
Yevropa Ittifoqiga eksport: O‘zbekiston to‘qimachilik mahsulotlari, meva-sabzavotlar, tayyor mahsulotlar Yevropa Ittifoqi standartlari bo‘yicha sertifikatlashdan o‘tsa, Yevropa bozoriga chiqishi mumkin. Fin laboratoriyalari talablarga javob berishga yordam beradi.
Mehnat migratsiyasi: Finlyandiya, boshqa Yevropa mamlakatlari singari, ishchi kuchi tanqisligini boshdan kechirmoqda. O‘zbekistonlik ishchilarning (quruvchilar, shifokorlar, xizmat ko‘rsatish sohasi) uyushgan migratsiyasi har ikki tomon uchun ham manfaatli.
