Nega bu muhim
Respublika Xitoyga eksportni kuchaytirmoqda, biroq ichki talab qo‘shnilardan yuqori xaridlarni saqlab qolishga majbur qilmoqda. Gaz eksporti va importi muvozanati mamlakat energetika xavfsizligining asosiy omili bo‘lib qolmoqda.
Nima bo‘ldi
- Rossiya va Turkmanistondan gaz importi 30,6 foizga, 734 mln dollargacha kamaydi;
- Import dinamikasi: yanvarda — $27,8 mln, martda — $2,7 mln, iyunda eng yuqori — $286,3 mln, iyulda — $162,2 mln;
- Xitoyga eksport 38,2 foizga oshib, 438,6 million dollarni tashkil etdi;
- Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra: iyul oyi eksporti — $83,7 mln;
- Xitoy bojxona ma’lumotlariga ko‘ra: yanvar-may — $460 mln (2024-yilga nisbatan +51,2%); iyul — $94,43 mln (iyun oyiga nisbatan minus 8,95%, ammo 2024-yil iyuliga nisbatan 36,5% ga o‘sish);
- Xitoyga gaz eksporti bo‘yicha yetakchilar: Rossiya ($5,69 mlrd), Turkmaniston ($4,95 mlrd), Myanma ($922,1 mln), Qozog‘iston ($599,5 mln).
Nima deyildi
Tahlilchilarning ta’kidlashicha, XXRda eksportning o‘sishi xaridlarning mavsumiy oshishi va narxlarning qulay konyunkturasi bilan bog‘liq, ammo yetkazib berish tarkibi shuni ko‘rsatadiki: O‘zbekiston hali gaz sohasida o‘zini o‘zi ta’minlash darajasiga chiqmagan.
Mohiyat
O‘zbekiston so‘nggi yillarda Xitoyga gaz eksporti va ichki talabni qoplash uchun Rossiya va Turkmanistondan gaz sotib olish o‘rtasida muvozanatni saqlab kelmoqda. 2023-2024 yillarda respublika “Gazprom”dan faol gaz sotib oldi, shu bilan birga XXR bilan tranzit va eksport kelishuvlarini oshirdi.
