Nega bu muhim
Yevropa Ittifoqining sanksiyalar ro‘yxatiga kirish O‘zbekiston banklarini Yevropa moliya bozorlari va xalqaro to‘lovlardan uzib qo‘ygan bo‘lardi. Sanksiyalardan qochish investitsiyalardan foydalanish imkoniyatini saqlab qoladi (Yevropa Ittifoqi bilan loyihalar portfeli 40 milliard dollar), savdoni osonlashtiradi va O‘zbekistonning ishonchli hamkor sifatidagi obro‘sini mustahkamlaydi.
Nima bo‘ldi
- Yevropa Ittifoqi birinchi marta Markaziy Osiyo banklarini o‘z ichiga olgan Rossiyaga qarshi 19-sanksiyalar paketini joriy etdi;
- Sanksiyalar Tojikiston (Dushanbe City Bank, Spitamen Bank, Tojikiston tijorat banki), Qirg‘iziston (Toluboy Bank, Yevroosiyo jamg‘arma banki) va Qozog‘iston banklariga ta’sir ko‘rsatdi;
- O‘zbekiston banklari va tashkilotlari ro‘yxatga kiritilmagan;
- Markaziy bank rahbari Timur Ishmetov buni qat’iy sanksiyaviy komplayens bilan izohladi;
- Iqtisodchi Otabek Bakirov buni YI bilan vazmin siyosat natijasi deb atadi.
YI sanksiyalari
Rossiya banklari: Alfa-bank, MTS Bank, Absolyut Bank, Zemskiy Bank va “Istina” nobank kredit tashkiloti. Operatsiyaga qo‘yilgan taqiq 12-noyabrdan kuchga kiradi.
Xorijdagi filiallari: Belarusdagi VTB, Sberbank va Alfa-bank, Qozog‘istondagi VTB (2-dekabrdan sanksiyalar).
Markaziy Osiyo (jami 45 ta kompaniya):
- Tojikiston: Dushanbe Siti Bank, Spitamen Bank, Tojikiston Tijorat banki;
- Qirg‘iziston: Toluboy banki, Yevroosiyo jamg‘arma banki;
- Qozog‘iston: Rossiya banklari filiallari.
MB sharhi
Markaziy bank rahbari Timur Ishmetov 24-oktyabr kuni sanksiya xatarlari har doim prognozlarda hisobga olinishini aytdi. Qo‘shni davlatlar banklariga qo‘yilgan cheklovlar O‘zbekistonga jiddiy ta’sir qilmaydi.
Biz ikkilamchi sanksiyalarga juda jiddiy qaraymiz. So‘nggi ikki yilda bank sohasida sanksiyaviy komplayens tizimi takomillashtirildi. Biz banklarga sanksiya ostidagi tovarlar va tashkilotlar bilan ishlashga yo‘l qo‘ymaslik bo‘yicha qat’iy pozitsiyani yetkazdik. O‘ylaymanki, aynan shunday ishlar tufayli birorta bankimiz sanksiyaga tushmadi, — dedi Ishmetov.
Iqtisodchi fikri
Iqtisodchi Otabek Bakirov O‘zbekiston banklarining sanksiyalar ro‘yxatida yo‘qligini Yevropa Ittifoqi bilan puxta o‘ylangan siyosat natijasi deb atadi:
Sanksiya ro‘yxati 45 ta kompaniyani qamrab oldi. Unda O‘zbekiston banklari va kompaniyalarining yo‘qligini O‘zbekistonning Yevropa Ittifoqi bilan o‘zaro manfaatli va puxta o‘ylangan siyosatining yutuqlaridan biri deb hisoblash mumkin, — deb yozdi iqtisodchi Telegram`da.
Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlar konteksti
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev 23-oktyabr kuni rasmiy tashrif bilan Bryussel shahriga keldi. Tashrif doirasida davlatimiz rahbari Yevropaning yetakchi kompaniya va banklari rahbarlari bilan uchrashuv o‘tkazib, iqtisodiy hamkorlik istiqbollarini muhokama qildi.
O‘zbekiston va YI o‘rtasida kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik to‘g‘risida bitim imzolandi. Yevropa kompaniyalari ishtirokidagi loyihalar portfeli 40 milliard yevrodan oshdi.
Tahlil
Sanksiyalardan qochish ikki omilning natijasidir: mamlakat ichidagi qat’iy sanksiyalarga rioya qilish va Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlarni chuqurlashtirish. So‘nggi ikki yil ichida Markaziy bank sanksiya ostidagi tovarlar va tashkilotlar bilan ishlash bo‘yicha banklarga qo‘yiladigan talablarni kuchaytirdi.
Tojikiston, Qirg‘iziston va Qozog‘iston banklarining ro‘yxatga kiritilishi ularning Rossiya sanksiyalarini chetlab o‘tish — to‘lovlar tranziti, sanksiya ostidagi tovarlarni yetkazib berish va sanksiya ostidagi tuzilmalar bilan ishlashdagi ishtiroki bilan bog‘liq. O‘zbekiston Markaziy bank nazorati tufayli bu sxemalardan qochib qutulgan ko‘rinadi.
