Nega bu muhim
Naqd pulsiz hisob-kitoblarni ommalashtirish va daromadlar shaffofligini oshirish barqaror rivojlanish uchun jiddiy muammo bo‘lib qolayotgan iqtisodiyotning yashirin sektorini qisqartirishning asosiy vositasidir. Farmon O‘zbekistonda birinchi marta fuqarolarning yillik daromadlarini ixtiyoriy va raqamli deklaratsiyalash amaliyotini shakllantiradigan texnologik va huquqiy mexanizmlarni belgilaydi. Sinov loyihasi tizimning aholiga ortiqcha yuklamasiz ishlashga qanchalik qodirligini sinab ko‘rish imkonini beradi va kelajakda deklaratsiyalarni bosqichma-bosqich tarqatish uchun asos bo‘ladi.
Nima bo‘ldi
- Shavkat Mirziyoyev farmon chiqardi, unga ko‘ra 2026-yil 1-martdan boshlab fuqarolarning jami yillik daromadlari to‘g‘risidagi deklaratsiyalarni taqdim etish bo‘yicha eksperiment o‘tkazish taklif qilinmoqda.
- Ushbu loyihani ikki oy muddatda — fevral oyi o‘rtalariga qadar Vazirlar Mahkamasiga kiritish vazifasi qo‘yildi.
Raqamlar va faktlar
- Deklaratsiyalarni taqdim etish bo‘yicha tajriba loyihasi 2026-yil 1-martda boshlanadi, bu soddalashtirilgan hisobot tizimi bilan tajriba boshlanishining aniq sanasini belgilaydi.
- Deklaratsiyalarni Navoiy va Chirchiq shaharlarida ro‘yxatdan o‘tgan soliq organlari xodimlari va jismoniy shaxslar topshiradi, bu esa loyiha ishtirokchilarining geografiyasi va doirasini belgilaydi.
- Ishtirokchilarning xarajatlari Soliq tizimida ro‘yxatdan o‘tgan fiskal belgili cheklar va elektron hisobvaraq-fakturalar ma’lumotlari asosida aniqlanadi, bu esa soliq yukini hisoblash uchun raqamli bazani yaratadi.
- Eksperimental tizimni joriy etish to‘g‘risidagi qaror loyihasi ikki oy ichida, ya’ni fevral oyining o‘rtalariga qadar Vazirlar Mahkamasiga kiritilishi kerak, bu normativ bazani tayyorlashning aniq muddatlarini belgilaydi.
Mohiyat
- Farmon aslida raqamli vositalarning qulayligi va to‘g‘riligini sinovdan o‘tkazib, kelajakda aholi daromadlarini kengroq deklaratsiyalashga o‘tish uchun tayyorgarlik bosqichini boshlaydi.
- Sinov loyihasi fuqarolarning daromad va xarajatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni mustaqil ravishda kiritishga qanchalik tayyorligini, shuningdek, davlat tizimlari katta hajmdagi moliyaviy ma’lumotlarni to‘g‘ri qayta ishlashga qanchalik qodirligini ko‘rsatadi.
- Uy-joy sotib olish uchun keshbek joriy etilishi birlamchi bozordagi rasmiy bitimlarga qiziqishni oshirishi va hisobotda aks ettirilmagan operatsiyalar hajmini kamaytirishi mumkin.
