Nega bu muhim
Inflyatsiya kutilmalari iste’molchilar, investorlar va kompaniyalarning haqiqiy xatti-harakatlariga ta’sir qiladi. Ularning barqarorlashuvi monetar siyosat uchun ijobiy, ammo ichki xarajatlarga e’tibor qaratish regulyatorlardan yangi yechimlarni talab qiladi.
Nima bo‘ldi
- Aholi inflyatsiyani 12 foiz (avgust oyiga kelib -0,2 f.p.), biznes — 11,7 foiz (−0,1 f.p.) darajasida kutmoqda.
- Valyuta kurslaridan xavotirga tushganlarning ulushi 55 foizdan (dek. 2024-yil) sentyabr oyida 24% gacha yetdi. Biznesda — 52% dan 22% gacha.
Birinchi o‘ringa quyidagilar chiqdi:
- Kommunal xizmatlar narxining oshishi — aholining 46 foizini va biznesning 44 foizini tashvishga solmoqda
- Yoqilg‘i va energiya resurslari narxlarining o‘sishi — respondentlarning 41%
- Xomashyo narxining oshishi — tadbirkorlarning 26 foizi tashvishlanmoqda (o‘sish 24 foizdan)
Kundalik inflyatsiyaning asosiy turtkilari:
- Go‘sht va sut mahsulotlari narxining oshishi — 57% (+5 f.p.)
Ijara to‘lovining o‘sishi — 13 foizdan 16 foizgacha
Ijtimoiy guruhlar bo‘yicha:
- Pensionerlar inflyatsiyani kuchliroq his qilmoqda — 14,3%
- Toshkent aholisi — 13,9%
- Daromadi 30 mln so‘mdan yuqori bo‘lganlar — 16,9% gacha
- Optimizm — dehqonlarda (11,4%) va Xorazmda (10,8%)
Nima deyildi
Markaziy bankning fikricha, inflyatsion kutilmalar “barqarorlashuv belgilarini ko‘rsatmoqda”. Tahlilchilar tarkibiy siljishni qayd etishmoqda: endi inflyatsiya ichki muammolar — tariflar, logistika, xomashyo kabilar natijasi sifatida qabul qilinmoqda.
Mohiyat
Inflyatsion kutilmalarni barqarorlashtirish pul-kredit siyosatini yumshatishning asosiy omilidir. Biroq, ichki sabablar (tariflar, ijara, energiya manbalari) tobora ko‘proq ustunlik qilib, tashqi iqtisodiy yaxshilanishlarning ta’sirini pasaytirmoqda. Regulyatorlar stavkalarni o‘zgartirish va byudjetni shakllantirishda inflyatsiya drayverlaridagi ushbu tarkibiy o‘zgarishlarni hisobga olishlari kerak bo‘ladi.
