Nega bu muhim
Inflyatsion kutilmalar aholi va biznesning kelajakdagi narxlar dinamikasini qanday baholashi va moliyaviy qarorlar qabul qilishini aks ettiradi. Ularning pasayishi iqtisodiy agentlar tasavvuridagi inflyatsion bosimning zaiflashganini ko‘rsatadi. Regulyator uchun ushbu ma’lumotlar pul-kredit siyosatini shakllantirishda muhim yo‘nalish bo‘lib xizmat qiladi.
Nega bu muhim
- O‘zbekistonda kutilayotgan inflyatsiya darajasi yetti oylik ketma-ket pasayishdan so‘ng yangi eng past darajaga tushdi, deyiladi Markaziy bankning so‘rov natijalari bo‘yicha hisobotida.
- Kelgusi 12 oy uchun inflyatsiyaning o‘rtacha prognozi 11,5 foizni tashkil etib, oktyabr oyiga nisbatan 0,2 foiz bandga va yil davomida 3,2 foizga kamaydi.
- Aholining inflyatsion kutilmalari medianasi bir oyda 0,3 foizga pasayib, 10 foizni tashkil etdi.
- Tadbirkorlarning inflyatsion kutilmalari ham pasayishda davom etdi: o‘rtacha ko‘rsatkich 10,5 foizni, mediana ko‘rsatkichi 9,6 foizni tashkil etdi.
Raqamlar va faktlar
Hududlar bo‘yicha:
- Toshkent viloyati — 12,8%;
- Surxondaryo viloyati — 12,3%;
- Navoiy viloyati — 12%;
- Toshkent va Xorazm viloyatlari — 10,4% dan;
- Samarqand viloyati — 10,5%.
Mashg‘ulot turi bo‘yicha:
- maishiy xizmatlar — 13,6%;
- pensionerlar — 12,5%;
- davlat xizmatchilari — 12,1%;
- umumiy ovqatlanish — 9,3%;
- agrar soha — 10%;
- turizm — 10,4%.
Daromad darajasi bo‘yicha:
- 30 mln so‘mdan ortiq — 17,8%;
- 20–30 mln so‘m — 14,6%;
- 15 mln so‘mdan — 12,3%;
- 2 mln so‘mgacha — 10,2%;
- 2–4 mln so‘m — 10,5%.
Inflyatsion kutilmalar omillari:
- UJK tariflarining o‘sishi — 49%;
- energiya narxining oshishi — 40%;
- oziq-ovqat narxining oshishi — 26%;
- transport xarajatlari — 24%;
- ish haqining o‘sishi — 23%.
По регионам:
- Samarqand viloyati — 12,6%;
- Namangan viloyati — 11,3%;
- Jizzax viloyati — 11,2%;
- Farg‘ona, Buxoro va Toshkent viloyatlari — 10% dan past.
Sohalar bo‘yicha:
- ta’lim — 12,4%;
- qurilish — 12,2%;
- tibbiyot — 12%;
- hunarmandchilik — 8,8%;
- sanoat — 9,9%.
Inflyatsion kutilmalar omillari:
- UJK tariflari — 46%;
- energoresurslar narxlari — 42%;
- transport xarajatlari — 30%;
- valyuta kursining o‘zgarishi — 19%.
Mohiyat
- Inflyatsion kutilmalarning yetti oylik pasayishi aholi va tadbirkorlar tomonidan narxlar o‘sishi ancha bosiqlik bilan qabul qilinayotganidan dalolat beradi.
- Turli daromad darajasiga ega bo‘lgan guruhlar o‘rtasidagi kutilmalar farqi inflyatsiyani idrok etishning notekisligini ko‘rsatadi.
- Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish va energiya resurslari tariflarining asosiy omillar qatorida saqlanib qolayotganligi inflyatsion prognozlarni shakllantirishda aynan ushbu xarajat moddalari davom etayotganligidan dalolat beradi.
