Nega bu muhim
13 punktga o‘sish — islohotlar (soliqlarni kamaytirish, ro‘yxatdan o‘tishni soddalashtirish), talabning o‘sishi (ish haqi +19%), so‘mning barqarorligi tufayli ishbilarmonlik muhitining yaxshilanishi. +17 xizmatlari — turizmning yuksalishi (2+ million sayyoh), HoReCa, IT tufayli eng kuchli o‘sish. 50% biznesni yaxshi deb baholaydi — optimizm o‘sib bormoqda. IFO metodikasi xalqaro standart bo‘lib, natijalar boshqa mamlakatlar bilan taqqoslanishi mumkin.
Biznes muhiti indeksi
- 55 punkt: 50 dan yuqori — ijobiy, 50 dan past — salbiy.
- Yil davomida 13 ta yutuq: islohotlar, iqtisodiy o‘sish (+6 foiz), barqarorlik tufayli sezilarli yaxshilanish.
Tarmoqlar bo‘yicha
- Qishloq xo‘jaligi: 61 (+11) — paxta, g‘alla, meva-sabzavotdan yuqori hosil, eksport o‘sishi.
- Sanoat: 46 (+8) — 50 dan past, ammo o‘sish. Raqobat bosimi (Xitoy mahsulotlari), lekin korxonalarni modernizatsiya qilish.
- Qurilish: 58 (+13) — uy-joy qurilishi (Yangi Toshkent, yangi qurilishlar), infratuzilma loyihalari (yo‘llar, stadionlar).
- Xizmatlar: 57 (+17) — eng kuchli o‘sish. Turizm (2+ million sayyoh), HoReCa (restoranlar, mehmonxonalar), IT (startaplar, autsorsing).
Biznes bahosi
- 50% — yaxshi: 38% dan o‘sish — barqarorlik, talab, islohotlar tufayli optimizm o‘sib bormoqda.
- 42% — 3 oy ichida yaxshilanish: 32% dan o‘sish — qisqa muddatli ijobiy dinamika.
- 50% — mahsulotga qiziqishning o‘sishi: 35% dan — daromadlarning o‘sishi (+19% ish haqi), kreditlar hisobiga talab oshmoqda.
IFO metodikasi
- Germaniyaning IFO instituti: ishbilarmonlik muhiti indeksini hisoblash metodikasini ishlab chiqdi, Germaniya, Yevropa Ittifoqi va boshqa mamlakatlarda qo‘llaniladi.
- 1000 dan ortiq kompaniyalar o‘rtasida so‘rovnoma: turli sohalar (qishloq xo‘jaligi, sanoat, qurilish, xizmatlar).
- Baholash: joriy holat + ishlab chiqarish, talab, boshqa ko‘rsatkichlar asosida kutilmalar.
O‘sish omillari
- Islohotlar: soliqlarni kamaytirish (QQS 15% dan 12% gacha), ro‘yxatdan o‘tishni soddalashtirish (1 kun ichida onlayn), tartibga solishni bekor qilish.
- Talabning o‘sishi: ish haqi +19%, kreditlar ko‘paymoqda, o‘rta sinf kengaymoqda.
- So‘mning barqarorligi: dollar 12 800 dan 11 990 gacha — inflyatsiyaning pasayishi, oldindan aytish mumkin.
- Turizm: 2+ million sayyoh — HoReCa bum (restoranlar, mehmonxonalar, taksilar).
- Qurilish: Yangi Toshkent, yangi qurilishlar, infratuzilma (stadionlar, yo‘llar).
Mohiyat
- Indeks 50 dan yuqori: biznesning ijobiy kayfiyati — o‘sish, talab, foyda kutilmalari.
- +17 xizmatlari: turizm, IT, HoReCa tufayli eng kuchli o‘sish. Pandemiyadan keyingi yuksalish, chegaralarning ochilishi, vizalarning soddalashtirilishi.
- Sanoat 46: 50 dan past — Xitoy tovarlari bilan raqobat bosimi (avtomobil importining 92 foizi, telefonlarning 77,5 foizi). Lekin zavodlarni modernizatsiya qilish, mahalliylashtirish raqobatbardoshlikni oshiradi.
- Qishloq xo‘jaligi 61: yuqori hosil, Rossiya, Qozog‘iston, Xitoyga meva-sabzavot eksportining o‘sishi.
