Bu nega muhim: Mikrokreditlar qarz oluvchilar uchun eng qimmat mahsulot bo‘lib qolmoqda. Qarz olishning yuqori narxi kichik biznes va aholining zaif qatlamlariga zarba bermoqda. Avtokreditlar va standart ssudalar stavkalaridagi tafovut bozorning muvozanatsizligini ko‘rsatadi.
Nima bo’ldi:
Markaziy bankning 2025-yil 14-iyuldagi ma’lumotlariga ko‘ra:
- Mikroqarzlar bo‘yicha o‘rtacha stavka — 35,4%
- Avtokreditlar bo‘yicha o‘rtacha stavka — 24,3%
- Jismoniy shaxslar uchun bazaviy stavka — 23,6%
Eng yuqori mikro stavkalarga ega bo‘lgan Top-5 banklar:
- Apex Bank — 40,8%
- TBC Bank — 40,6%
- Anor Bank — 40,0%
- Tenge Bank — 39,8%
- Ipoteka Bank — 37,7%
Taqqoslash uchun, xuddi shu banklarda avtokreditlar 10-18 foiz bandga arzonroq. Mikrokreditlar bo‘yicha eng past stavkalar Aloqabank (22,1 foiz) va Infinbankda (25,6 foiz).
Mohiyat:
- Avvalroq O‘zbekiston Markaziy banki yuqori riskli mahsulotlar bo‘yicha stavkalar monitoringini kuchaytirishni tavsiya qilgandi.
- Mikro stavkalarning o‘sishi xarajatlarning oshishi, qisqa muddatlar va garovning yo‘qligi bilan bog‘liq.
- Yuqori inflyatsiya va aholi daromadlarining beqarorligi sharoitida arzon kreditlarning mavjudligi iste’mol talabi uchun asosiy omilga aylanmoqda.
- Avtokreditlar uchun avtomobil ishlab chiqaruvchilar bilan hamkorlik mavjud bo‘lib, bu banklarga foiz yukini kamaytirish imkonini beradi.
