Nega bu muhim
Asosiy hamkor bilan savdo nomutanosibligi O‘zbekiston iqtisodiyotining tarkibiy zaifligidan dalolat beradi — texnologik va kimyoviy mahsulotlar importiga qaramlik kuchayib, to‘lov balansiga bosim kuchaymoqda.
Nima bo‘ldi
- Xitoy bilan umumiy tovar ayirboshlash hajmi 9,7 milliard dollardan oshdi — o‘sish 21,1 foiz.
- Xuddi shu davrda O‘zbekiston tovarlarining Xitoyga eksporti deyarli 9 foizga qisqarib, 1,24 milliard dollarni tashkil etdi.
- Sabab: Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, sanoat tovarlarini yetkazib berishning pasayishi — 40,8 foizga kamaydi.
- Shu bilan birga, Xitoyga gaz eksporti 24,1 foizga o‘sib, 494,7 million dollarni tashkil etdi va XXR eksportining deyarli 40 foizini tashkil etdi.
- Xitoydan import 8,45 milliard dollarni tashkil etdi — o‘sish 27,3 foiz.
- Asosiy o‘sish: kimyoviy moddalar (+37,2%), sanoat tovarlari (+29,4%), mashinalar va transport uskunalari (+23,8%).
- Iyul va avgust oylarida import ayniqsa keskin o‘sdi: mos ravishda 1,32 mlrd dollar (+71,3 foiz) va 1,47 mlrd dollar (+52 foiz).
- Sentabr oyida O‘zbekiston va Xitoy rahbarlari sanoat va qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga e’tibor qaratgan holda tovar ayirboshlash hajmini ikki barobar oshirib, 20 milliard dollarga yetkazishga kelishib oldi.
Nima deyildi
Milliy statistika qo‘mitasi Xitoyga eksportning pasayishini sanoat tovarlarini yetkazib berishning qisqarishi bilan izohlamoqda.
Mohiyat
2025-yilning birinchi yarmi yakunlariga ko‘ra, O‘zbekiston tashqi savdo aylanmasini 16,1 foizga oshirdi, bunda Xitoy yetakchi savdo hamkorlaridan biridir. Xitoydan import allaqachon O‘zbekiston tashqi savdo bozorining katta qismini egallagan: yanvar-iyul oylari ma’lumotlariga ko‘ra, importning 28,7 foizi Xitoy hissasiga to‘g‘ri keladi. Importga qaramlikning kuchayishi, ayniqsa, nomoliyaviy sektorda eksport salohiyatining pasayishi fonida valyuta yukini kuchaytirishi mumkin.
