Nima uchun bu muhim:
IMEI’ni qimmat ro‘yxatdan o‘tkazish haqidagi mish-mishlar iste’molchilarni chalg‘itib, norasmiy savdo nuqtalarida telefon narxlarini oshirdi. Biroq, qonunga itoatkor importchilar allaqachon ushbu protsedurani to‘lamoqdalar va rasmiy do‘konlardagi xaridorlar qo‘shimcha xarajat qilmaydi.
Nima bo’ldi:
- 75 000 so‘m to‘lov qonuniy olib kirilgan qurilmalarga nisbatan qo‘llaniladi (BHMning 20%i).
- Noqonuniy olib kirilgan telefonlarga bojxona qiymatining 30 foizi miqdorida yagona to‘lov hisoblanadi – bu raqam ko‘pincha «ro‘yxatdan o‘tkazish uchun to‘lov» sifatida qabul qilinadi.
- 2025-yil boshidan buyon mamlakatga 188 million dollarlik 1,813 million dona telefon olib kirilgan, shundan 44 mingdan ortig‘i (16,4 milliard so‘mlik) kontrabandadir.
- Qoidalar olib kirish usuliga qarab umumiy qiymati 300-2 000 AQSH dollari oralig‘ida bo‘lgan ikkitagacha telefonni bojsiz olib kirishga ruxsat beradi.
Nima deyishdi:
- Senator Qobil Tursunov jarayoni murakkab va «sun’iy ravishda oshirib yuborilgan» Dual-SIM qurilmalari uchun IMEI ro‘yxatdan o‘tkazishni soddalashtirish talabi bilan Texnologiyalar vazirligiga murojaat qildi.
- Malika va Potrebitel.uz foydalanuvchilari yashirin «xizmatlar» va xaridorlarning deklaratsiyalarni to‘ldirishni istamasligi tufayli 250-400 dollarlik narxlar haqida xabar berishmoqda.
Mohiyat:
IMEI ro‘yxatga olish tizimi 2019-yildan beri ishlaydi. 2024-yildan boshlab telefonni olib kirish uchun majburiy deklaratsiya joriy etiladi, 2024-yil oktyabr oyidan boshlab esa O‘zbekiston bazasi bilan sinxronlashtiriladi, bu esa deklaratsiyalanmagan qurilmalarni aniqlash imkonini beradi. Bu nazoratsiz olib kirishga qarshi kurashish va bozorni kontrafakt va davlat daromadlarini yo‘qotishdan himoya qilish yo‘lidagi qadamdir.
