Nega bu muhim
Bunday barqarorlik, agar uning ortida tashqi aralashuv bo‘lsa, “o‘lik”dir. Bu ishonchga putur yetkazadi, eksport va importni rejalashtirishga to‘sqinlik qiladi, iqtisodiyot uchun keskin tuzatish va shok xavfini tug‘diradi.
Nimalarni hisobga olish kerak
- Mantiqan olganda, surunkali savdo tanqisligida so‘m pastga bosim o‘tkazishi kerak.
- Oltin-valyuta tushumlarining o‘sishi (oltin, xorijdan pul o‘tkazmalari) yordam beradi, ammo bu zaxiralar bozorga taqsimlanmaydi, balki Markaziy bank tomonidan to‘planadi.
- Kursni ma’muriy ushlab turish davlat uchun foydali: tashqi qarz yukini kamaytiradi va makroko‘rsatkichlarni yaxshilaydi.
- Ammo biznes uchun “kuchli” valyuta emas, balki uning bashorat qilinishi muhim: beqarorlik eksportchilar, importchilar va investorlarni tushkunlikka soladi.
Ekspertlar nima deydi?
Kuchli iqtisodiyot valyutani mustahkamlashning vaqtinchalik ta’siriga qurilmaydi. Uning poydevori — ishonch, bashorat qilish va halol bozor mexanizmlari, — deydi KAP DEPO direktori Farrux Xodjayev.
Kontekst va ma’lumotlar
Jahon banki hisob-kitoblariga ko‘ra, yil boshidan buyon so‘m eksport tushumlari va mablag‘lar oqimining o‘sishi hisobiga dollarga nisbatan qariyb 3,5 foizga mustahkamlandi.
2025-yilning birinchi yarmida joriy hisobdagi tafovut asosan defitsitning qisqarishi va o‘tkazmalarning o‘sishi hisobiga taxminan 156 million dollargacha qisqardi. Shu bilan birga, mamlakatning tashqi qarzi o‘sib bormoqda: yil o‘rtalariga kelib, umumiy tashqi qarz 72 milliard dollardan oshdi.
O‘zbekiston Markaziy banki inflyatsiyani jilovlash va makromustahkamlikni saqlab qolish niyatini e’lon qilib, qat’iy pul-kredit siyosatini davom ettirmoqda.
