Nega bu muhim
$10 mlrd — Markaziy Osiyo moliyaviy-texnologik xabini yaratadigan O‘zbekiston tarixidagi eng yirik loyiha. 6400 ga – o‘rtacha shahar hajmi. Anglo-sakson huquqi sovet huquqiy tizimidan qochadigan G‘arb investorlarini jalb qiladi. “Al-Xorazmiy” markazi va 75 ming kishilik universitet IT, FinTech, “yashil” energiya uchun kadrlar yaratadi. EIZ maqomi — Dubay, Singapurdagi kabi soliq va bojxona imtiyozlari.
Nima bo‘ldi
- Ohangarondagi 6400 gektar maydonda Central Asia Smart City, investitsiyalar $10 mlrd, 2025-2035;
- Boshlang‘ich bosqich — 500 gektar: moliya markazi, logistika;
- Smart & kontseptsiyasi; Green City: uy-joy, biznes, yuqori texnologiyali markazlar;
- Boshqaruv kompaniyasi — Going Investment, hamkorlar — Fransiya, Yaponiya, Turkiya;
- Alohida maqom — anglo-sakson huquqi, soliq imtiyozlari;
- 75 ming o‘rinli universitet, “Al-Xorazmiy” markazi.
Loyiha masshtabi
- Maydoni 6400 ga (64 km2) — o‘rtacha shahar. Taqqoslash uchun: Tashkent City — taxminan 50 gektar, Dubai Marina — 200 gektar.
- Sarmoyalar: $10 mlrd — O‘zbekiston tarixidagi eng yirik loyiha. Navoiy EIZ (5 mlrd dollar) va Jizzax EIZ (3 mlrd dollar) byudjetidan oshib ketdi.
- Muddat: 2025-2035-yillar (10 yil) — bosqichma-bosqich amalga oshirish.
- Dastlabki bosqich: moliya markazi uchun 500 gektar, logistika, strategik qurilish. Qolgan 5900 gektari bosqichma-bosqich o‘zlashtiriladi.
Smart & kontseptsiyasi; Yashil shahar
- Smart (aqlli): shaharni boshqarish texnologiyalari — IoT, sun’iy intellekt, transport, energetika, xavfsizlik, xizmatlar uchun katta ma’lumotlar. Misol: aqlli svetoforlar, energiya tejovchi binolar, avtomatlashtirilgan tozalash.
- Green (yashil): ekologiya — quyosh va shamol elektr stansiyalari, elektr transporti, parklar, chiqindilarni qayta ishlash.
- Uy-joy va biznes: zamonaviy kvartallar, ofislar, savdo markazlari, ko‘ngilochar tadbirlar.
Asosiy elementlar
- Moliyaviy markaz: banklar, sug‘urta kompaniyalari, investitsiya fondlari, fond birjasi — Markaziy Osiyo kapitali uchun markaz.
- Logistika: omborlar, transport tugunlari — temir yo‘l va avtomobil yo‘llari orqali Xitoy, Yevropa, Rossiya bilan aloqa.
- “Al-Xorazmiy” markazi: IT, FinTech, “yashil” energiya, biotexnologiyalar sohasidagi tadqiqotlar bo‘yicha xalqaro bilim va texnologiyalar markazi.
- Universitet: 75 ming o‘rin — mintaqadagi eng yirik. IT, moliya, muhandislik sohalari uchun kadrlar tayyorlash.
- Yuqori texnologiyali markazlar: energetika (quyosh, shamol), transport (elektromobillar, aqlli logistika), aloqa (5G, ma’lumotlar markazlari).
Alohida huquqiy maqom
- Anglo-sakson huquqi: AQSH, Buyuk Britaniya, Singapur, Dubayda qabul qilingan tizim. Shartnomalar himoyasi past bo‘lgan sovet huquqiy tizimidan, korrupsiyadan qo‘rqadigan G‘arb investorlarini jalb qiladi.
- EIZ: maxsus iqtisodiy zona maqomi — soliq va bojxona imtiyozlari (QQS, foyda solig‘idan 5-10 yilga ozod qilish), soddalashtirilgan viza, valyuta operatsiyalari erkinligi.
Hamkorlar
- Going Investment: boshqaruvchi kompaniya, loyiha tashabbuskori.
- Byuro Veritas Consulting (Fransiya): xalqaro konsalting kompaniyasi, sertifikatlash, loyihalarni boshqarishga ixtisoslashgan.
- Ainergy (Yaponiya): energetika, “yashil” texnologiyalar sohasidagi kompaniya.
- ND Imar Inshaat ve Ticaret (Turkiya): qurilish kompaniyasi, bosh reja va master-rejani ishlab chiqadi.
- O‘zbekiston Iqtisodiyot Assambleyasi: mahalliy tashkilot, loyiha koordinatori.
Amalga oshirish bosqichlari
- 2025-2027 yillar: boshlang‘ich bosqich — 500 gektar, moliya markazi, logistika, infratuzilma (yo‘llar, elektr energiyasi, suv).
- 2028-2032-yillar: kengaytirish — uy-joy, biznes markazlari, universitet, “Al-Xorazmiy” markazi.
- 2033-2035-yillar: tugallanish — qolgan 5900 gektarni o‘zlashtirish, 500 mingdan ortiq aholiga ega to‘laqonli shahar.
Mohiyat
- Ohangaron: Toshkentdan 70 km uzoqlikdagi sanoat shahri, tezyurar temir yo‘l bilan bog‘langan (30 daqiqa). Rivojlangan infratuzilma, poytaxtga yaqinligi uni megaloyiha uchun ideal qiladi.
- $10 mlrd — Dubayning analogi: Dubay shunga o‘xshash loyihalardan (Dubai Marina, Business Bay) boshlangan bo‘lib, EIZlar, anglo-sakson huquqi, soliq imtiyozlari orqali xorijiy kapitalni jalb qilgan.
- Markaziy Osiyo moliya markazi: Qozog‘iston “Olmaota-siti” (OXMM)ni yaratdi, O‘zbekiston “Central Asia Smart City”ga javob beradi. Mintaqa kapitali uchun raqobat (50+ mlrd dollar).
- 75 ming kishiga mo‘ljallangan universitet mintaqadagi eng yirik bo‘lib, IT, moliya, muhandislik uchun kadrlar yaratadi. Taqqoslash uchun: O‘zMU — 20 ming talaba.
- Англосаксонское право: ключевое преимущество для западных инвесторов. Сингапур, Дубай, Гонконг используют эту систему, привлекая триллионы долларов.
