Nega bu muhim
UZCARD – O‘zbekistondagi yetakchi to‘lov tizimi (bozorning 70 foizi, HUMOda esa 30 foiz). Foydaning 41 foizga o‘sishi naqd pulsiz to‘lovlar, onlayn xaridlar, kartalar sonining ko‘payishi hisobiga ta’minlandi. Davlat 2022-yilda aksiyalarning 75 foizini 25,2 million dollarga sotdi — bugungi kunda kompaniya kamida 75-100 million dollarga baholanmoqda, bu esa bitimni yangi egalar uchun juda foydali qiladi. Daromadning (+69%) foydadan (+41%) o‘zib ketishi rivojlanish uchun investitsiyalarni ko‘rsatadi.
Nima bo‘ldi
- 9 oylik sof foyda — 930 mlrd so‘m (+40,8%);
- Tushum — 1,5 trln (+69,2%);
- Operatsion foyda — 1 trln (+59,1%);
- 2022-yilda aksiyalarning 75 foizi 210,1 mlrd so‘mga (25,2 mln dollar) sotilgan, kompaniyaning bahosi — 280 mlrd.
9 oyda 930 mlrd foyda (yillik taxminan 1,2 trln) va to‘lov tizimlari uchun P/E 10-15 standart multiplikatorida UZCARD kapitalizatsiyasi 12-18 trln so‘mga (1-1,5 mlrd dollar) baholanmoqda. Bu 2022-yilgi ko‘rsatkichdan 40-60 barobar yuqori.
O‘sish omillari
Daromad o‘sishi (+69,2%):
- Naqd pulsiz tranzaksiyalar sonini ko‘paytirish (onlayn xaridlar, pul o‘tkazmalari, xizmatlar uchun to‘lovlar);
- UZCARD kartalari sonining o‘sishi (ish haqi, pensiya, talabalar uchun);
- Ekvayring (savdo shoxobchalari, onlayn-do‘konlar) komissiyalari;
- Banklar va moliyaviy texnologiyalar bilan hamkorlik.
Operatsion foydaning o‘sishi (+59,1%): tushumning o‘sishidan past (+69,2%), bu operatsion xarajatlarning oshishini ko‘rsatadi: IT infratuzilmasiga investitsiyalar, marketing, terminallar tarmog‘ini kengaytirish.
Sof foydaning o‘sishi (+40,8%): foiz xarajatlari, soliqlar, amortizatsiya hisobiga operatsion foydadan past (+59,1%).
Raqobat
- UZCARD: 930 млрд прибыли за 9 месяцев, доминирует с 70% рынка;
- HUMO: 9 oyda 224 mlrd foyda, bozorning 30 foizi.
UZCARD ustunlik tufayli foyda bo‘yicha HUMO‘dan 4,2 baravar oldinda: ish haqi, pensiya kartalari, davlat to‘lovlarining aksariyati UZCARD orqali o‘tadi.
Mohiyat
UZCARD — O‘zbekistonning milliy to‘lov tizimi bo‘lib, 2001-yilda Visa/Mastercard muqobili sifatida tashkil etilgan. UZCARD kartalari bo‘yicha tranzaksiyalarni qayta ishlaydi, banklarga protsessing taqdim etadi.
O‘zbekistonda naqd pulsiz to‘lovlar har yili quyidagilar hisobiga 50-70 foizga o‘smoqda:
- Onlayn xaridlarni tarqatish (e-commerce);
- Bank kartalari sonining ko‘payishi;
- Naqd pul mablag‘larini kamaytirish bo‘yicha davlat siyosati;
- Fintexlarni rivojlantirish (Paynet, Click, Payme).
UZCARD kelajakda IPO o‘tkazishi yoki masshtablashtirish uchun strategik investorni jalb qilishi mumkin. Kompaniya kapitallashuvi 1-1,5 milliard dollarni tashkil etsa, xalqaro to‘lov tizimlari yoki fondlar uchun jozibador hisoblanadi.
