Nega bu muhim
Ayniqsa, umumiy ovqatlanish, qurilish, qishloq xo‘jaligi va savdo sohalarida norasmiy bandlikning oshib ketishi soliq tushumlari va ijtimoiy ta’minotda sezilarli kamchiliklarni keltirib chiqaradi.
Nima bo‘ldi
- Korxonalarning 22 foizi norasmiy mehnatkashlarni jalb qiladi — bu barcha xodimlarning 13 foizini tashkil etadi.
- Yetakchi tarmoqlar: umumiy ovqatlanish (39 foiz), qurilish (29 foiz), qishloq xo‘jaligi (25 foiz), savdo (17 foiz).
- “Kulranglik”ning asosiy sabablari: xarajatlarning kamligi (49 foiz), ishga qabul qilish va ishdan bo‘shatishning osonligi (36 foiz), mavsumiy ishchilarga talabning yuqoriligi (33 foiz), soliq yukining yo‘qligi (13 foiz).
- Ish beruvchilarning 18 foizi “konvertda” to‘laydi.
Nima deyildi
Ish beruvchilar norasmiy bandlikni past xarajatlar, ishga qabul qilishning moslashuvchanligi, bandlikning mavsumiy xususiyati va soliqlarning yo‘qligi bilan rag‘batlantiradi.
Mohiyat
Norasmiy bandlik fiskal daromadlar va ijtimoiy kafolatlarga zarar yetkazadi. XMT ma’lumotlariga ko‘ra, norasmiy bandlik bozori O‘zbekiston faol aholisining 60 foizini qamrab oladi.
