Nega bu muhim
Telefon firibgarligi mamlakatda eng keng tarqalgan kiberjinoyat sxemalaridan biriga aylandi. Yangi tizim almashtiriladigan chaqiruvlarni avtomatik ravishda bloklaydi, bu esa fishing hujumlari va foydalanuvchilarning moliyaviy yo‘qotishlarini kamaytiradi.
Nima bo‘ldi
- Bu haqda 17-oktyabr kuni Beeline Uzbekistan, 21-oktyabr kuni Mobiuz xabar berdi. Texnologiya barcha operatorlarda joriy etilmoqda.
- Tizim sukut bo‘yicha ishlaydi va abonentlar uchun bepul.
- Anti-spoofing qo‘ng‘iroqning geolokatsiya raqamiga mos kelishini tekshiradi: agar qo‘ng‘iroq xorijdan bo‘lsa, lekin o‘zbek (+998) nomi bilan niqoblangan bo‘lsa, u bloklanadi.
- Tizim, shuningdek, roumingda bo‘lgan operatorlarning raqamlari bilan “niqoblangan” qo‘ng‘iroqlarni ham filtrlaydi.
- Tekshiruv foydalanuvchiga qo‘ng‘iroq qilishdan oldin avtomatik ravishda amalga oshiriladi.
- Mobiuz’ning aniqlik kiritishicha, texnologiya sentyabr oyidan beri ishlaydi va bir oydan beri firibgarlarning qo‘ng‘iroqlarini bloklaydi.
- Operatorlar, shuningdek, robotoqo‘ng‘iroqlarni aniqlash va blokirovka qilish tizimlarini joriy etmoqda.
Nima deyildi
Raqamli texnologiyalar vazirligining ta’kidlashicha, anti-spoofing telefon firibgarligiga qarshi kurash bo‘yicha milliy dasturning bir qismidir. Texnologiya qo‘ng‘iroqning haqiqiyligini tekshiradi va ulanish bosqichidayoq almashtiriladigan raqamlarni bloklaydi, — deya ta’kidladi Beeline. Soha vakillari yechimni “mobil tarmoq foydalanuvchilarini himoya qilishdagi yutuq” deb atamoqda.
Mohiyat
2024-yilda O‘zbekistonda telefon firibgarligi bilan bog‘liq kiberjinoyatlar soni deyarli ikki baravarga oshdi. Abonentlarni himoya qilish choralari kuchaytirilmoqda: banklar, fintex kompaniyalari va aloqa operatorlari shubhali raqamlar bazasini sinxronlashtirmoqda.
Shunga o‘xshash texnologiyalar Yevropa Ittifoqi mamlakatlari, Janubiy Koreya va Singapurda allaqachon ishlamoqda — O‘zbekistonda joriy etilishi mamlakatni raqamli xavfsizlikning jahon standartlari bilan bir qatorga qo‘yadi.
