Nega bu muhim
An’anaviy avtomobil bozorining pasayishi fonida elektr transport vositalariga qiziqishning ortishi iste’molchilarning afzalliklarining o‘zgarishi va iqtisodiy omillarning ta’siridan dalolat beradi. Zaryadlash infratuzilmasining rivojlanishi va hukumat tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan rag‘batlantirish elektr transport vositalarini yanada qulayroq qilmoqda.
Nima bo‘ldi
- Sentyabr oyida 84,6 ming yengil avtomobil sotilgan (avgust oyiga nisbatan -6,4%);
- Elektr transport vositalari savdosi 21,6% ga o’sdi;
- 2025-yilning dastlabki 9 oyida 20,7 mingta elektromobil sotilgan — bu 2024-yilning shu davriga nisbatan 2,2 baravar ko‘p;
- Birlamchi bozor 15,2% ga kamayib, 31,9 mingta avtomobilni tashkil etdi;
- Ikkilamchi bozor 52,6 ming savdo (-0,1%) darajasida barqaror bo‘lib qoldi.
Birlamchi bozorning tuzilishi
Sotilgan 31,9 mingta yangi avtomobildan:
- O‘zbekistonda 27,4 ming dona ishlab chiqarilgan;
- 4,5 mingta import qilingan model (avgust oyiga nisbatan -8,9%).
Mintaqaviy dinamika
Savdo hajmining eng katta pasayishi Surxondaryo, Navoiy va Toshkent viloyatlarida qayd etildi. Sirdaryo va Toshkent viloyatlarida o‘sish kuzatildi.
Elektromobillar savdosi o‘sishi bo‘yicha yetakchilar: Toshkent, Samarqand va Toshkent viloyatlari.
Mohiyat
Umumiy bozorning 6,4% ga pasayishi mavsumiy omillar, narxlarning oshishi yoki avtokredit shartlarining qattiqlashishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Birlamchi bozordagi 15,2% ga pasayish, ayniqsa, barqaror ikkilamchi bozor fonida sezilarli bo‘lib, xaridorlar yangilariga qaraganda ishlatilgan mashinalarni afzal ko‘rishadi.
Elektromobillar savdosining oylik 22% va yillik 2,2 baravar o‘sishi bir nechta omillarni aks ettiradi: zaryadlash infratuzilmasining rivojlanishi, global elektr transport vositalari narxlarining pasayishi, benzin narxlarining oshishi va hukumat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi. Agar hozirgi o‘sish sur’atlari davom etsa, 2030-yilga kelib Toshkentda 100 000 ta elektr transport vositasi bo‘lishi prognozi real ko‘rinadi.
Yangi avtomobillar importi 9% ga kamaydi, bu summaning mustahkamlanishi yoki bojxona qoidalarining o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Mahalliy yig‘ishning ustunligi (31 900 tadan 27 400 tasi) UzAuto Motorsning bozorni to‘ldirishdagi rolini ta’kidlaydi.
