O‘zbekistonda o‘rtacha ish haqi 6,17 mln so‘mgacha oshdi

Nega bu muhim

Ish haqining 19,2 foizga o‘sishi inflyatsiyadan (8 foiz) oldinda, bu esa aholi real daromadlarining o‘sishini ko‘rsatadi. Biroq, Toshkent va hududlar o‘rtasidagi farq (2,4 baravar), shuningdek, bank sektori va sog‘liqni saqlash o‘rtasidagi farq (4,5 baravar) tengsizlikni va hududlardan poytaxtga migratsiyani kuchaytirmoqda.

Nima bo‘ldi

• 9 oyda o‘rtacha ish haqi 6,17 mln so‘mni tashkil etdi (+19,2%);
• Besh yil ichida ish haqi ikki baravardan ko‘proq oshdi: 2,98 milliondan (2021) 6,17 milliongacha (2025);
• Eng yuqori ish haqi Toshkentda — 10,38 mln so‘m, eng past ish haqi Qashqadaryoda — 4,27 mln;
• Tarmoqlar bo‘yicha yetakchi — bank sohasi (16,83 mln), autsayder — sog‘liqni saqlash (3,77 mln).

Hududiy kesim

Top-5 hududlar

1. Toshkent — 10,38 mln so‘m;
2. Navoiy viloyati — 7,61 mln;
3. Toshkent viloyati — 5,80 mln;
4. Buxoro viloyati — 4,95 mln;
5. Andijon viloyati — 5,00 mln.

Autsayderlar:

• Qashqadaryo viloyati — 4,27 mln so‘m;
• Surxondaryo viloyati — 4,35 mln;
• Namangan viloyati — 4,54 mln.

Toshkent va Qashqadaryo o‘rtasidagi farq — 2,4 barobar.

Tarmoq kesimi

Yuqori maoshli sohalar:

1. Bank, sug‘urta, lizing faoliyati — 16,83 mln so‘m;
2. Axborot va aloqa — 14,99 mln;
3. Tashish va saqlash — 9,38 mln;
4. Sanoat — 7,30 mln.

Kam haq to‘lanadigan sohalar:

• Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy xizmatlar — 3,77 mln so‘m;
• Ta’lim — 4,19 mln (maktabgacha ta’lim — 2,77 mln, oliy ta’lim — 9,51 mln);
• San’at, ko‘ngil ochish, dam olish — 5,11 mln.

Bank sohasi va sog‘liqni saqlash o‘rtasidagi tafovut 4,5 barobarga teng.

O‘sish dinamikasi

Besh yil ichida o‘rtacha ish haqi ikki baravardan ko‘proq oshdi:

• 2021 — 2,98 mln so‘m;
• 2022 — 3,73 mln (+25%);
• 2023 — 4,42 mln (+18,5%);
• 2024 — 5,17 mln (+17%);
• 2025 (9 oy) — 6,17 mln (+19,2%).

Mohiyat

8 foizlik inflyatsiya sharoitida ish haqining 19,2 foizga oshishi real daromadlarning taxminan 11 foizga o‘sishini anglatadi. Bu iste’mol talabini qo‘llab-quvvatlaydi va yalpi ichki mahsulotning 7,6 foizga o‘sishiga yordam beradi.

Toshkentdagi yuqori maoshlar bank sektori, IT-kompaniyalar, yirik korporatsiyalar va davlat tuzilmalarining konsentratsiyasi bilan bog‘liq. Navoiy viloyati qazib olish sanoati (kon-metallurgiya kombinati, oltin va uran qazib olish) bo‘yicha ikkinchi o‘rinda turadi.

Qashqadaryo va Surxondaryoda ish haqining kamligi hududlarning agrar sohaga ixtisoslashgani, yirik sanoat korxonalari yo‘qligi bilan izohlanadi. Bu Toshkent va Rossiyaga migratsiyani rag‘batlantiradi.

Bank sektori yuqori rentabellik (9 oyda 10,9 trln foyda) va malakali mutaxassislar yetishmasligi tufayli ish haqi bo‘yicha (16,83 mln) so‘zsiz yetakchi hisoblanadi. Dasturchilarga bo‘lgan global talab tufayli IT sohasi ikkinchi o‘rinda (14,99 mln).

Sog‘liqni saqlash va ta’lim ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lishiga qaramay, an’anaviy ravishda kam haq to‘lanadigan sohalardir. Maktabgacha ta’lim o‘qituvchisining maoshi (2,77 mln) bank sektoriga qaraganda olti baravar kam. Bu kadrlarni jalb qilish va saqlab qolishda muammolarni keltirib chiqaradi.

Ta’lim ichidagi farqlanish (maktabgacha ta’limda 2,77 milliondan oliy ta’limda 9,51 milliongacha) moliyalashtirishning turli ustuvorliklarini ko‘rsatadi. Oliy o‘quv yurtlari o‘qituvchilari bog‘cha tarbiyachilariga nisbatan 3,4 barobar ko‘p maosh oladi.