Nega bu muhim
Bank operatsiyalari va pul o‘tkazmalarining o‘sishi mehnat migrantlari daromadlarining oshishi va moliyaviy oqimlarning faollashuvini aks ettiradi. Importni moliyalashtirishda valyuta manbalari ulushining kamayishi milliy valyuta pozitsiyasining mustahkamlanishi va iqtisodiyotda dollarlashuvning kamayishini ko‘rsatadi.
Nima bo‘ldi
- Bank operatsiyalari hajmi 2025-yilning yanvar-sentyabr oylarida 6,2 mlrd dollarni tashkil etdi (yillik o‘sish sur’ati 24 foiz);
- Sentyabr oyida pul o‘tkazmalari 1,82 milliard dollarga yetdi — bu yil boshidan beri eng yuqori ko‘rsatkich va 2024-yil sentyabr oyiga nisbatan 26 foizga o‘sdi;
- Operatsiyalar tarkibida: xorijiy valyutadagi aktivlar, milliy valyutadagi majburiyatlar va svop operatsiyalari;
- 2024-yilning yanvar-sentyabr oylarida o‘tkazmalar yanvar oyidagi 952 million dollardan sentyabr oyida 1,45 milliard dollargacha o‘sdi.
Importni moliyalashtirish: milliy valyutaga o‘tish
- Importni moliyalashtirishda o‘z valyuta mablag‘lari ulushi 11,4 foizdan (2024-yil yanvar-sentyabr) 11,3 foizgacha (2025-yil) kamaydi;
- Ichki bozorda sotib olingan valyuta ulushi 23,1 foizdan 24 foizga tushdi — tarkibda kichik o‘zgarish;
- Moliyalashtirishning asosiy qismi (2025-yilda 64,7 foiz, 2024-yilda 65,5 foiz) valyuta kreditlari va qarz mablag‘lariga to‘g‘ri keladi.
Mohiyat
Pul o‘tkazmalarining o‘sishi Rossiya va o‘zbekistonlik migrantlar ishlayotgan boshqa mamlakatlardagi mehnat bozorlaridagi vaziyatning yaxshilanishi bilan bog‘liq. Sentyabrdagi eng yuqori ko‘rsatkich (1,82 milliard dollar) mavsumiy omilni aks ettiradi: qish oldidan muhojirlar o‘z vatanlariga ko‘proq mablag‘ yuborishadi.
Import qilishda o‘z valyuta mablag‘lariga bog‘liqlikning pasayishi kredit liniyalari va tashqi qarzlardan faolroq foydalanishni ko‘rsatishi mumkin. Bu esa valyuta bozoriga bosimni kamaytirib, so‘m almashuv kursining barqarorlashishiga xizmat qiladi.
