Nega bu muhim
Aholi va biznesning diniy xohish-istaklarini qondiradi: ko‘pchilik e’tiqodi tufayli oddiy bank xizmatlaridan foydalanmaydi. Moliyaviy sektorga xorijiy investorlar va yangi moliyalashtirish manbalarini jalb qilishi mumkin. Barqaror o‘sish uchun muhim bo‘lgan yashirin iqtisodiyotni kamaytirish, moliyaviy inklyuziyani kengaytirish va bank mahsulotlarini diversifikatsiya qilish.
Asosiy faktlar
- “O‘zLiDeP” fraksiyasi yig‘ilishida islomiy bank faoliyatini joriy etishga qaratilgan qonun loyihasi muhokama qilinmoqda.
- Amaldagi qonunchilikda cheklovlar mavjud: tijorat banklariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri savdo faoliyatida ishtirok etish taqiqlangan, islomiy moliyalashtirishda esa savdoni moliyalashtirish asosiy usullardan biri hisoblanadi.
- Qonun loyihasi islom moliya institutlarini tartibga soluvchi xalqaro tashkilotlar — AAOIFI va IFSB standartlariga rioya qilishga qaratilgan.
- BMTTD so‘rov o‘tkazdi: go‘yoki aholining 68 foizi va biznesning 60 foizi diniy e’tiqodi tufayli an’anaviy bank xizmatlaridan foydalanishni istamaydi.
- Prezident avvalroq islom banki yiliga taxminan 5 milliard dollar resurs jalb qilishi mumkinligini taxmin qilgan edi.
Nima deyildi
“O‘zLiDeP” ta’kidlashicha, qonun loyihasi islom banklari va “oynalari”ni tashkil etish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi — bu xorijiy investitsiyalarni jalb qilishda asosiy omil bo‘lishi mumkin.
Markaziy bank vakillari bank faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga hamda banklarning savdodagi va yuridik shaxslarning ustav kapitalidagi ishtirokini tartibga soluvchi qonunlarga o‘zgartirishlar kiritish zarurligini ta’kidlamoqda.
Mohiyat
O‘zbekiston allaqachon birinchi qadamlarni qo‘ymoqda: 2022-yilda qabul qilingan “Nobank kredit tashkilotlari va mikromoliyalashtirish faoliyati to‘g‘risida”gi qonunda mikromoliya tashkilotlari uchun islomiy moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirishga ruxsat beruvchi normalar kiritilgan. Kapital bozori to‘g‘risidagi qonun loyihasi islomiy qimmatli qog‘ozlar — sukuk to‘g‘risida alohida bobni nazarda tutadi.
Asosiy to‘siqlar: bank, soliq va fuqarolik qonunchiligida aniq me’yorlarning yo‘qligi, mutaxassislarning yetishmasligi, shuningdek, murobaha turidagi ayrim islomiy mahsulotlarda ikki tomonlama soliqqa tortish masalalari.
