Nega bu muhim
5 milliondan ortiq Soliq foydalanuvchilari 1-dekabrgacha ilovani yangilashlari kerak, aks holda soliqlar, jarimalarni to‘lay olmaydi, ma’lumotnomalar ololmaydilar. Xavfsizlik sertifikatlarining yangilanishi kibertahdidlardan himoya qiladi — 2025-yilda 46 mingta kiberjinoyat (2020-yildan 68 marta) qayd etilgan. 1-dekabrga qadar xorijdan kirishning bloklanishi xorijdagi o‘zbekistonliklarga (mehnat muhojirlari, talabalar, sayyohlar) ta’sir qiladi.
Nima bo‘ldi
- Soliq qo‘mitasi tomonidan Soliq profilaktikasi o‘tkazildi;
- 1-dekabrdan boshlab eski versiyalar ishlamaydi — yangilash talab etiladi;
- Kiber tahdidlarga qarshi xavfsizlik sertifikatlari yangilandi;
- Xorijdan kirish 1-dekabrgacha cheklangan;
- 4-noyabr kuni avtorizatsiya bilan bog‘liq muammolar yuz berdi.
Yangilash nega kerak
- Xavfsizlikni kuchaytirish: kibertahdidlardan — fishing, buzish, ma’lumotlarni qo‘lga kiritishdan himoya qilish uchun SSL/TLS sertifikatlari yangilandi.
- Muammo: kiberjinoyatlar 2020-yildan 68 baravarga oshdi — 2025-yilda 46 ming, zarar 1,2 trln. Firibgarlar OneID’ni buzib kiradi, parollarni o‘g‘irlaydi, mikroqarzlar, jarimalar rasmiylashtiradi.
- Yechim: yangi sertifikatlar ma’lumotlarni shifrlaydi, buzg‘unchilikdan himoya qiladi.
Nima o‘zgardi
- Xavfsizlik sertifikatlari: SSL/TLS sertifikatlari ilova va Soliq qo‘mitasi serverlari o‘rtasida ma’lumotlarni shifrlashni ta’minlaydi. Eski sertifikatlar eskirgan, yangilari zamonaviy kibertahdidlardan himoya qiladi.
- Eski versiyalar ishlamaydi: 1-dekabrdan boshlab yangilangan sertifikatlarsiz ilovalar serverlarga ulana olmaydi.
Xorijdan kirishni cheklash
- 1-dekabrgacha: O‘zbekistondan tashqaridagi foydalanuvchilar Soliq tizimiga vaqtincha kira olmaydi.
- Sabab: xavfsizlikni kuchaytirish — kirish O‘zbekiston hududidan amalga oshirilayotganini tekshirish, xorijdan bo‘ladigan hujumlarni istisno qilish.
4-noyabr muammolari
- Avtorizatsiya ishlamadi: 4-noyabr kuni kechqurun foydalanuvchilar rejali profilaktika tufayli ilovaga kira olmadi.
- Sababi: serverlarni yangilash, sertifikatlarni almashtirish.
- Yechim: ilovaning yangi versiyasini o‘rnatish.
Qanday yangilanadi
- Android: Google Play → Soliq → Yangilash.
- iOS: App Store → Soliq → Yangilash.
- Oddiy usulda: eski versiyani o‘chirish, yangisini o‘rnatish.
Soliq
Funksiyalar:
- Soliqlar, jarimalarni to‘lash;
- Daromadlar, mol-mulk to‘g‘risida ma’lumotnomalar olish;
- Quyosh panellari uchun subsidiyalarni kartaga o‘tkazish;
- “Kreditlarni taqiqlash”ni faollashtirish/faolsizlantirish;
- To‘lovlar tarixi
Mohiyat
- Kiberxavf-xatarlar o‘sib bormoqda: 2025-yilda 46 mingta kiberjinoyat (2020-yildan buyon 68 marta), zarar 1,2 trln. Firibgarlar OneID, Soliq’ni buzib kirishadi, mikroqarzlar, jarimalar rasmiylashtirishadi. Sertifikatlarni yangilash — himoya.
- Xorijdan bloklash: 1-dekabrgacha Soliqdan foydalana olmaydigan 2-3 million mehnat muhojirlari, talabalar, sayyohlarga zarba bo‘ladi. Ular soliqlarni, jarimalarni to‘lay olmaydi.
- 1-dekabr — dedlayn: ushbu sanadan keyin eski versiyalar butunlay ishlamay qoladi. 5+ million foydalanuvchi ilovani yangilashi kerak.
- Profilaktika 4-noyabr: avtorizatsiya bilan bog‘liq muammolarga sabab bo‘ldi. Soliq qo‘mitasi uzr so‘radi, lekin oldindan ogohlantirmadi.
