Nega bu muhim
Apple Pay va Google Pay eng yirik mobil to‘lov tizimlari bo‘lib, ularning ishga tushirilishi xorijlik sayyohlar, iPhone/Android’ga ega o‘zbekistonliklar uchun to‘lovlarni soddalashtiradi. Sayyohlar valyuta ayirboshlashsiz, naqd pul yechmasdan, telefon orqali to‘lovlarni amalga oshirishi mumkin bo‘ladi. O‘zbekistonliklar kontaktsiz to‘lovlardan (NFC) foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladi — qulaylik, xavfsizlik. Click, Payme, Uzum bilan raqobat — xizmatlarni yaxshilash uchun rag‘bat.
Nima bo‘ldi
- Prezident matbuot xizmati 6-noyabrdagi uchrashuvdan so‘ng Apple Pay, Google Pay’ni ishga tushirish rejalari haqida ma’lum qildi;
- Hukumat 2024-yil oktyabr oyida Alipay, Apple Pay, Google Pay, PayPal, Unipay bilan muzokaralar olib borish bo‘yicha topshiriq bergan edi.
Nima uchun Apple Pay va Google Pay
- Sayyohlar uchun: Yiliga 2+ million sayyoh (Rossiya, Qozog‘iston, Xitoy, Yevropa) valyuta ayirboshlash, naqd pul yechib olish va komissiya to‘lovlarisiz telefon orqali to‘lashlari mumkin.
- O‘zbekistonliklar uchun: kontaktsiz to‘lovlardan foydalanish (NFC) — qulaylik (karta kerak emas), xavfsizlik (kartani yo‘qotish xavfi yo‘q).
- Biznes uchun: sayyohlarni jalb qilish, to‘lovlarni soddalashtirish, aylanmani oshirish.
- Iqtisodiyot uchun: naqd pulsiz to‘lovlarning o‘sishi, yashirin aylanmaning kamayishi, shaffoflikning oshishi.
Texnik talablar
- NFC-terminallar: do‘konlar, restoranlar, taksilar kontaktsiz to‘lovlar uchun NFC terminallarini o‘rnatishlari kerak.
- Banklar bilan integratsiya: O‘zbekiston banklari kartalarni Apple Pay, Google Pay’ga integratsiya qilishi kerak.
- Markaziy bankni tartibga solish: Markaziy bank ishga tushirishni ma’qullashi, qoidalarni belgilashi, operatorlarni litsenziyalashi kerak.
Boshqa tizimlar
- Alipay: Xitoylik sayyohlar uchun mo‘ljallangan Xitoy to‘lov tizimi (eng yirik oqim).
- PayPal: onlayn to‘lovlar uchun xalqaro tizim — elektron tijorat uchun.
Mohiyat
- 2024-yil oktyabr: Hukumat turizm salohiyatidan samarali foydalanish chora-tadbirlarini tasdiqladi — jumladan, xalqaro to‘lov tizimlari bilan muzokaralar olib borildi.
- Turizm: yiliga 2+ mln sayyoh, daromad $1+ mlrd. Apple Pay, Google Pay to‘lovlarni soddalashtiradi, O‘zbekistonning jozibadorligini oshiradi.
- Naqd pulsiz to‘lovlar: raqamlashtirish, avtobuslarda naqd pulni taqiqlash, elektron tijoratning o‘sishi tufayli har yili 50-60 foizga o‘sib bormoqda.
- Apple bilan qarama-qarshilik: matbuot xizmati Apple Pay haqida gapirdi, ammo Apple uchrashuvda ishtirok etmadi — ishga tushirish qanday rejalashtirilgani noma’lum.
- NFC terminallari: O‘zbekistondagi aksariyat terminallar NFC’ni qo‘llab-quvvatlamaydi — infratuzilmani modernizatsiya qilish talab etiladi.
