Nega bu muhim
Yangi qonun O‘zbekiston eng ko‘p qulaylik yaratish rejimiga ega bo‘lmagan mamlakatlardan import qilish uchun bojlarni hisoblash qoidalarini o‘zgartiradi. Bu tovarlarni olib kirish xarajatlarini kamaytiradi, tizimni yanada moslashuvchan qiladi va tashqi savdoni rag‘batlantirishi, assortimentni kengaytirishi hamda biznes va iste’molchilar uchun narxlarni pasaytirishi mumkin. Tashqi iqtisodiy faoliyat ishtirokchilari o‘zlarining logistika sxemalari va yetkazib berish assortimentini o‘zgartirishi kutilmoqda. Biznes yangi bosqichli stavkalar tizimi bo‘yicha qaysi tovar guruhlarini olib kirish foydaliroq bo‘lishini baholay oladi.
Nima bo‘ldi
- Shavkat Mirziyoyev bojxona to‘lovlari tizimiga tuzatish kiritish to‘g‘risidagi qonunni imzoladi.
- Hujjat MHTga ega bo‘lmagan yoki kelib chiqish mamlakati aniqlanmagan mamlakatlardan tovarlarni import qilishda qo‘shimcha stavkalarni hisoblash mexanizmini o‘zgartiradi.
- Hozirgi vaqtda bunday tovarlarga ikki baravar boj solinadi: yangi qonun muayyan toifadagi tovarlar uchun qo‘shimcha bojni asosiy stavkaga bog‘laydi.
- Qonun rasmiy e’lon qilinganidan keyin kuchga kiradi.
Raqamlar va faktlar
Eng ko‘p qulaylik yaratish rejimiga ega bo‘lmagan mamlakatlardan olib kelinadigan tovarlarga ikki baravar yuqori stavka o‘rniga 5−20 foiz miqdorida qo‘shimcha bojlar joriy etilmoqda.
Qo‘shimcha to‘lovlar quyidagicha bo‘ladi:
- asosiy stavka bo‘yicha 10 foizgacha — qo‘shimcha boj 5 foizni tashkil etadi;
- 10–20% stavkada — 10%;
- 20–30% stavkada — 15%;
- 30% va undan yuqori stavkada — 20%.
Shunday qilib, qat’iy belgilangan ikki stavkani bosqichli tizim bilan almashtiriladi, bu esa yig‘imlarning umumiy miqdorini kamaytiradi.
Mohiyat
- Eng ko‘p qulaylik yaratish rejimi — xalqaro savdo tamoyili bo‘lib, unga ko‘ra mamlakatlar bir-birlariga bir xil imtiyozli shartlarni taqdim etadi.
- Agar MHT bo‘lmasa, davlat an’anaviy ravishda yuqori himoya bojlarini qo‘llaydi.
- O‘zbekistonda uzoq vaqt davomida kuchaytirilgan himoya amal qilib keldi, bunda “imtiyozsiz” mamlakatlarning tovarlari avtomatik ravishda ikki baravar yuqori stavkaga tushardi.
- Yuklamani kamaytirish xomashyo, butlovchi qismlar va iste’mol tovarlari importini rag‘batlantirishi, shuningdek, ichki bozorda raqobatni oshirishi mumkin.
