Nega bu muhim
XVJ tavsiyalari kelgusi islohotlar uchun asosiy yo‘nalishlarni belgilaydi: byudjet bazasini mustahkamlash, narxlar barqarorligini saqlash, shaffoflikni oshirish va davlatning iqtisodiyotdagi rolini kamaytirish. Ushbu chora-tadbirlar ishbilarmonlik muhitiga, xususiy sektor dinamikasiga va mamlakatning JSTga a’zo bo‘lishga tayyorgarligiga bevosita ta’sir qiladi. XVJ tavsiyalarining amalga oshirilishi makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash, boshqaruv samaradorligini oshirish, xususiy sektor rivojlanishini jadallashtirish va mamlakatni JSTga a’zo bo‘lishga tayyorlash imkonini beradi.
Nima bo‘ldi
- Xalqaro valyuta jamg‘armasi O‘zbekistonga missiyasi yakunlari bo‘yicha bayonot e’lon qildi: jamg‘arma mamlakatga yangi soliq imtiyozlari berishni to‘xtatish, soliq bazasini kengaytirish va soliq tushumlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushini oshirishni tavsiya qildi.
- Missiya, shuningdek, Markaziy bankning harakatlari, moliya sektoridagi islohotlar va JSTga a’zo bo‘lish bo‘yicha erishilgan yutuqlarni baholadi.
- XVJning fikricha, o‘rta muddatli daromadlar strategiyasi, Soliq qo‘mitasi islohotlari va yashirin iqtisodiyotga qarshi kurash strategiyasini amalga oshirish byudjetni mustahkamlashga yordam beradi.
Ta’sir choralari
Jamg‘armaning asosiy tavsiyalari quyidagilardan iborat:
- yangi soliq imtiyozlari berilishini cheklash;
- soliq xarajatlarini o‘lchash metodologiyasini joriy etish va ushbu ma’lumotlarni budjetda e’lon qilish;
- sayyor soliq tekshiruvlari sifatini oshirish;
- soliq to‘lovchilarning huquqlarini himoya qilish bilan bir vaqtda soliq organlarining vakolatlarini kengaytirish.
Moliyaviy sektor
- Jamg‘arma inflyatsiya pasayishiga qaramay, mart oyidan beri Markaziy bank asosiy stavkani 14 foiz darajasida saqlab qolganini asosli deb atadi. Regulyatorga inflyatsiya barqaror pasayguncha qat’iy pul-kredit siyosatini saqlab qolish tavsiya etiladi.
- Shuningdek, XVJ aprel oyida inflyatsion targetlash va iqtisodiyotni tashqi shoklardan himoya qilishga yordam beradigan valyuta kursi moslashuvchanligini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlarni ijobiy baholadi.
- Iqtisodiyotning faol o‘sishi fonida XVJ moliya sektorini isloh qilishni jadallashtirishga chaqiradi: direktiv va imtiyozli kreditlashni qisqartirish va Markaziy bankning bank nazorati bo‘yicha rejasini kengaytirish, uni FSAP tavsiyalarini hamda Moliya vazirligi va boshqa regulyatorlarning ishtirokini hisobga olgan holda kompleks yo‘l xaritasi bilan to‘ldirish.
- XVJ O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish yo‘lidagi harakatlarini (2026-yil mart oyiga qadar yakunlash rejalashtirilgan), shuningdek, “Manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risida”gi qonunning tasdiqlanishini hamda axborotchilarni himoya qilish va aktivlarni deklaratsiyalash to‘g‘risidagi qonun loyihalarining ilgari surilishini yuqori baholadi.
Davlat korxonalari va xususiy sektor
Jamg‘armaning baholashicha, xususiy sektorning jadal rivojlanishi va davlatning rolini kamaytirish quyidagi chora-tadbirlarga bog‘liq:
- yirik davlat korxonalarini xususiylashtirish va tarkibiy o‘zgartirish;
- korporativ boshqaruvni yaxshilash;
- faqat tarkibiy o‘zgartirishning real rejalari mavjud bo‘lgan taqdirda davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash;
- raqobatni kuchaytirish;
- ishbilarmonlik muhitini yaxshilash.
Mohiyat
- 2017-yildan buyon O‘zbekistonda iqtisodiyotni liberallashtirish izchil amalga oshirilmoqda: soliq tizimini modernizatsiya qilish, davlat sektorini isloh qilish, iqtisodiyotda davlat ulushini kamaytirish, moliya sektorida nazoratni kuchaytirish va yashirin iqtisodiyotga qarshi kurashish.
- XVJ muntazam ravishda missiyalar o‘tkazib, taraqqiyotni baholaydi va o‘rta va uzoq muddatli iqtisodiy siyosatni shakllantirishda hisobga olinadigan yangilangan tavsiyalarni taklif qiladi.
- Qisqa muddatli istiqbolda chora-tadbirlar qo‘shimcha fiskal intizomni yaratishi va inflyatsiyani nazorat ostida ushlab turishi, uzoq muddatli istiqbolda esa iqtisodiyot barqarorligini oshirishi va investitsiya muhitini yaxshilashi mumkin.
