Nega bu muhim
Kimyo sanoatining rivojlanishi eksport, oziq-ovqat xavfsizligi va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari, ayniqsa, O‘zbekiston iqtisodiyotining asosiy tarmoqlaridan biri bo‘lgan paxta tannarxiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Rejalashtirilgan chora-tadbirlar O‘zbekiston kimyo mahsulotlarining raqobatbardoshligini oshirish, eksport bozorlarini kengaytirish va qishloq xo‘jaligining o‘g‘it ta’minotidagi uzilishlarga qaramligini kamaytirishi kerak.
Nima bo‘ldi
- Shavkat Mirziyoyev kimyo sanoatini rivojlantirish, ishlab chiqarish va eksportni ko‘paytirish bo‘yicha takliflar taqdimoti bilan tanishdi.
- Energiya tejovchi texnologiyalar va raqamlashtirish hisobiga xarajatlarni keskin qisqartirish vazifasi qo‘yildi.
- Paxtachilikni o‘g‘it bilan ta’minlash masalasiga alohida to‘xtalib o‘tildi. 2026-yilda 4,5 mln tonna paxta yetishtirish maqsad qilingan.
- Fosfat zaxirasini shakllantirish, ishlab chiqaruvchilarni sulfat kislotasi bilan o‘z vaqtida ta’minlash, fermerlarga o‘g‘it sotib olish uchun imtiyozli kreditlar berishni tez fursatda boshlash bo‘yicha topshiriqlar berildi.
Raqamlar va faktlar
- 2030-yilga qadar kimyo mahsulotlari ishlab chiqarishni 2 barobarga, mineral o‘g‘itlar ishlab chiqarishni 1,5 barobarga oshirish va eksportni 1 milliard dollarga yetkazish rejalashtirilgan.
- Umumiy qiymati 1 milliard dollar bo‘lgan 21 ta yirik loyiha amalga oshirilmoqda.
- Kelgusi uch yil uchun yana 4,5 milliard dollarlik yangi tashabbuslar portfeli shakllantirildi.
- Qayd etilishicha, bir qator korxonalarda eskirgan quvvatlar yuqori energiya sarfi tufayli raqobatbardoshlikni pasaytiradi — azotli o‘g‘itlar ishlab chiqarishda ular tannarxning 55 foiziga yetadi.
- Qo‘shni davlatlarda kimyo mahsulotlariga bo‘lgan talab 1 mlrd dollarga baholanmoqda. Mahalliy xomashyoni chuqur qayta ishlab, yangi turdagi mahsulotlarni o‘zlashtirish, eksportni 2 barobar oshirish rejalashtirilgan.
- Yil boshidan buyon Toshkent, Navoiy va Jizzax viloyatlarida “yashil” o‘g‘itlar, sianli tuzlar, kaliy sulfat va boshqa yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlar ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yildi. Ularning eksportini oshirish bo‘yicha strategiya ishlab chiqish vazifasi qo‘yildi.
Mohiyat
- Kimyo sanoati nafaqat eksport tushumlarini, balki agrar sektor barqarorligini ham ta’minlab, O‘zbekiston sanoatining o‘sishi uchun asosiy tarmoqlardan biri bo‘lib qolmoqda.
- Energiya narxining oshishi korxonalarga yuklamani oshiradi, bu esa energiya tejamkor texnologiyalarga o‘tishni strategik jihatdan zarur qiladi.
