Nega bu muhim
Oziq-ovqat xavfsizligi oziq-ovqat narxlariga, ishlab chiqarish barqarorligiga va aholining oziq-ovqat bilan ta’minlanishiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Oqilona iste’mol qilish va isrofgarchilikka qarshi kurash choralari atrof-muhitga bo‘lgan yukni kamaytiradi va resurslardan foydalanish samaradorligini oshiradi.
Umumiy ovqatlanish korxonalari va muassasalari uchun majburiyatlar va standartlar qo‘shimcha tartibga solishni, shuningdek, qayta ishlash, uskunalar, eko-xizmatlar bilan bog‘liq biznes uchun imkoniyatlarni anglatadi.
Nima hal qilindi
- “Ratsional iste’mol” (Save food) — oziq-ovqat chiqindilari va oziq-ovqat mahsulotlariga isrofgarchilikni kamaytirish dasturi rejasi tasdiqlandi.
- 2026-yil 1-iyuldan boshlab: umumiy ovqatlanish korxonalari yog‘ tutgichlar mavjud bo‘lgandagina markazlashgan oqova suv tizimlariga ulanishi mumkin bo‘ladi; yog‘ tutgichlar har oyda tozalanishi kerak; yog‘ chiqindilari — qayta ishlash uchun.
- Gazda, o‘tin yoki ko‘mirda ovqat pishirish korxonalarida ifloslantiruvchi moddalar va hidlarni tutib qoluvchi qurilmalar o‘rnatilishi shart.
- Kelgusi yil 1-yanvardan boshlab oziq-ovqat chiqindilaridan qishloq xo‘jaligi uchun organik o‘g‘itlar qo‘llash tizimi kengaytiriladi.
- Oziq-ovqat mahsulotlarini yetkazib berish — yig‘ish, qadoqlash, tashish, saqlash zanjiri monitoringini joriy etish.
- Do‘konlarda — yaroqlilik muddati yaqin bo‘lgan mahsulotlarga chegirmalar tizimi.
- Shaharsozlik normalariga umumiy ovqatlanish muassasalarida ventilyatsiya va havoni tozalash bo‘yicha talablar kiritiladi.
- To‘ylar va boshqa oilaviy tadbirlar o‘tkazilishida isrofgarchilikka yo‘l qo‘yilishi yuzasidan nazoratni kuchaytirish; mehmonlar sonini cheklash bo‘yicha ilgari qabul qilingan normalarni bajarish va boshqalar.
Bu aholiga nima beradi
- Oziq-ovqat yo‘qotishlarini kamaytirish — oziq-ovqat xarajatlarini kamaytirish;
- Yanada sifatli mahsulotlar va ovqatlanish standartlarini oshirish;
- Shaharlarda ekologik tozalikni oshirish, hidlar va ifloslanishlarni kamaytirish;
- Ratsional ovqatlanish bo‘yicha ijtimoiy tashabbuslar va mavzu bo‘yicha kengaytirilgan ta’limdan foydalanish imkoniyati yaxshilandi.
Bu biznesga nima beradi
- Uskunalarga sarmoya kiritish zarurati (yog‘ tutkichlar, havo va hidlarni tozalash qurilmalari, shamollatish tizimlari) — yangi xarajatlar, ammo bunday uskunalarni ishlab chiqaruvchilar uchun yangi imkoniyatlar.
- Oziq-ovqat chiqindilarini qayta ishlash imkoniyatlari: ozuqa, sovun, bioo‘g‘itlar ishlab chiqarish va boshqalar — bozorda yangi o‘rinlar.
- Do‘konlar va umumiy ovqatlanish joylari aks holda yo‘qotilishi mumkin bo‘lgan mahsulotlarga chegirmalardan foyda ko‘radi; ekologik tozalik orqali mijozlar ishonchini oshirish mumkin.
- Qattiqroq nazorat va me’yorlar — muvofiqlik talablari, ayniqsa qishloq yoki chekka hududlarda kichik biznes faoliyatini murakkablashtirishi mumkin.
Mohiyat
Hujjat Vazirlar Mahkamasi tomonidan imzolangan va bosqichma-bosqich kuchga kiradi. “Oqilona iste’mol qilish” (Save food) dasturi ilgari ommaviy axborot vositalarida muhokama qilingan edi, ammo endi keng ko‘lamli chora-tadbirlar to‘plami bilan rasmiylashtirilmoqda.
O‘zbekiston oziq-ovqat xavfsizligi, barqaror rivojlanish, ekologik mas’uliyat kabi global tendensiyalarga javob bermoqda.
